Forum Makina

Mak-Ser Platform Genel Müdürü Mahir Polat:

“Kiralama bedellerinin gerçek değerine ulaşamaması halinde daha yıkıcı bir durum ile karşılaşacağız”

Personel yükseltici platform sektöründe bugüne kadar pek alışkın olunmayan bir dönem yaşanıyor. Zira, iş güvenliği ve iş verimliliği açısından sağladığı faydalar sebebiyle kullanımı hızla yaygınlaşan sektörde son yıllara kadar hep büyüyen bir pazar grafiği söz konusuydu.

Geçtiğimiz yıl içerisinde İstanbul Havalimanı gibi bazı büyük ölçekli projelerin tamamlanmasıyla açığa çıkan makine parkını yeni projelerle doldurmaya odaklanan sektör, bu sefer de korona virüs salgını ve artan döviz kurlarının tehdidi altında.

Gerek temsilcisi olduğu Dingli ürünleri gerekse marka bağımsız olarak sunduğu servis ve yedek parça hizmetleriyle personel yükseltici platform sektörünün Türkiye’deki önde gelen tedarikçileri arasında yer alan Mak-Ser Platform Genel Müdürü Mahir Polat ile korona virüs gölgesindeki sektörün gündemini ve geleceğini konuştuk.

Korona virüs salgını küresel Personel Yükseltici Platform (PYP) sektörünü nasıl etkiledi?

Dingli ile ilişkilerimizden ötürü öncelikle Çin pazarından bir değerlendirme paylaşabiliriz. Malum korona virüs salgınının çıkış noktası Çin, herkesten önce bu durumdan etkilendi. Ancak sıkı tedbirler ile çok kısa sürede salgını kontrol altına aldı. Dünyanın geri kalanı gerçekte bir virüs var mı yok mu tartışmasını yaşarken, Çin günlük hayat ve ekonomide normalleşmeye hızlı bir şekilde geçti. Bu normalleşme ve korona virüs etkisi her sektör için aynı mertebede olmadı.

“Salgın ile mücadele süreci tedarik zincirlerinde aksamaya neden oldu”

PYP sektörü, Çin için oldukça yeni ve gelişmeye açık bir sektör. Mevcut üretime eşit veya daha fazla miktarda bir talep vardı. Dolayısı ile üretim ve satış anlamında bir daralma yaşanmadı. Ancak salgın ile mücadele süreci tedarik zincirlerinde aksamaya neden oldu. Bu durum komponent tedarikinde gecikme ve maliyet artışlarını beraberinde getirdi. Nisan ve mayıs aylarında teslim sürelerinin uzun olduğunu gördük. Ancak kısa sürede bu durum da makul düzeylere geldi.

Türkiye pazarı bu durumdan nasıl etkileniyor?

Sektörel anlamda biz zaten Türkiye’de Nisan 2018’den beri bir daralma yaşıyoruz. PYP pazarının ilk aldığı darbe, Avrupa menşeili ürünler hariç ithal ürünlere getirilen %7,6 mertebesindeki ek gümrük vergisi olmuştur. Arkasından malum kur krizi ile çok daha büyük bir darbe aldık. Pazarın %80’ini oluşturan kiralama firmaları, büyük oranda yabancı para üzerinden leasing yolu ile borçlanarak ekipman almışlardı. Kur krizi ile mevcut borçları katlanarak arttı. Bu durum yeni yatırımların ciddi anlamda ertelenmesine enden oldu.

“İkinci yarıda kısmi bir iyileşme görüyoruz”

Nihayetinde genç bir sektörüz ve 2019 yılı ikinci yarısında yeniden bir canlanma yaşayabiliriz diye değerlendiriyorduk. Bu sefer de salgın ile karşılaştık ve maalesef 2020 ilk yarısını da kaybetmiş olduk. İkinci yarıda kısmi bir iyileşme görüyoruz. Fakat salgının kontrol dışına çıkması ve günlük hayatta kısıtlamaların tekrar gündeme gelmesi ile bu durum her an terse dönebilir.

Yeni ve ikinci el pazarındaki arz/talep dengesi, pazarın büyüklüğü ve fiyatlar ne durumda?

Yukarıda bahsettiğimiz ek gümrük vergisi, yüksek döviz kuru gibi sepeler ikinci el makine arayışını arttırdı. İlk etapta salgının da yarattığı atmosfer sebebiyle bazı kiralama firmalarının panik halde ekipman satmaya çalıştıklarını gördük. Normalde ikinci el değerinin daha yüksek seyretmesi beklenirken, bu arz yüzünden fiyatlar düşük seyretti.

“İkinci el artık bu pazarın önemli bir sahası haline gelmiştir”

Ancak ülkemizdeki PYP pazarı oldukça küçük ve az sayıda makinanın el değiştirmesinden bile etkilenebiliyor. Şu an ikinci el bulmakta ciddi bir sıkıntı var. Dolayısı ile fiyatlar yükseldi. Bu durum yeni makine alımını olumlu etkileyecektir. Ancak ikinci el artık bu pazarın önemli bir sahası haline gelmiştir.

Kiralama firmalarındaki filo kullanım oranları ne durumdadır?

Yeni makine yatırımı yapılıyor mu? Açıkçası bu soruyu biz de müşterimiz olan kiralama firmalarına sık sık soruyoruz. Aynı bölgede iş yapan iki kiralama firmasının bile birbirinden çok farklı cevaplar verdiğine şahit oluyoruz. Zira kiralama filolarının doluluk oranları, bölge, ekipman tipi, mevsimsel etkiler, müşteri profili, vb. birçok etken tarafından belirleniyor. Uzunca bir süredir özellikle akülü makaslı platform grubunda doluluk oranlarının %80 mertebesinde seyrettiğini, buna mukabil bomlu makinalarda oranın düşük olduğunu söyleyebiliriz. Akülü makaslı platform için yeniden yatırım planları ve talepleri ile karşılaşmaya başladık.

“Ciddi anlamda zarar eden bir fiyatlandırma görüyoruz”

Kiralama firmaları döviz ve enflasyon bazlı maliyet artışlarını fiyatlarına yansıtabiliyorlar mı?

Kiralama sektörünün en büyük karın ağrısı bu. Bırakın döviz etkisi ve enflasyon bazlı maliyetlerin fiyatlara yansıtılmasını, ciddi anlamda zarar eden bir fiyatlandırma görüyoruz. 12 metre akülü makaslı platformu baz alarak bir karşılaştırma yaptığımızda, aylık kira bedellerinin Rusya’da 800 ila 1.000 ABD doları, Avrupa’da 350 ila 500 avro aralığında iken bizde bu rakam 200 ila 250 ABD doları mertebesindedir. Bize en çok benzeyen Çin pazarında bile bu rakamlar daha yüksek. Kiralama bedellerinin gerçek değerine ulaşamaması halinde salgın, kur krizi, vergi, vb. tümünden daha yıkıcı bir durum ile karşılaşacağız.

Piyasanın geleceği hakkındaki öngörüleriniz nelerdir?

Yukarıda çizdiğimiz tablo kısa vadede bir iyileşme olmayacağını gösteriyor. Ancak PYP sektörünün sağlıklı bir duruma gelmesi ve uzun süreli bir çalışma alanına dönüşmesi için en önemli nokta kiralama firmalarının durumudur. Kiralama firmalarının ayakta kalması ve bir gelecek vadetmesi de ancak ve ancak kiralama bedellerinin hak ettiği seviyeye ulaşması ile mümkün olacaktır.

“Bu süreci atlatmada en önemli desteği servis ve yedek parça departmanlarımızdan aldık”

Firma olarak bu zorlu pazar koşullarından nasıl etkileniyorsunuz?

İş hacminiz, pazar payınız, sağlık önlemleriniz, vb. Son iki yıllık süreçten elbette ciddi oranda etkilendik. Özellikle yeni ekipman satışının neredeyse durma noktasına geldiği bir dönemi atlatmaya çalışıyoruz. Bu süreci atlatmada en önemli desteği servis ve yedek parça departmanlarımızdan aldık. Yoğun şekilde yeni ekipman satarken servisin ne kadar önemli olduğunu herkesten duyarsınız. Fakat çok az firma bunu gerçekten inanarak söyler. Dolayısı bu alana yatırım yapmazlar.

Biz ciddi anlamda bu alanda yatırım yaptık ve sadece kendi markamıza parça ve servis hizmeti vermekle yetinmeyip, diğer markalar için de önemli bir adres haline geldik. Şu an stoklarımızda hemen hemen tüm markalar için tekerlek, şarj cihazı, joystick, eğim ve açı sensörleri gibi birçok kalem bulunmaktadır.

Yeni ürün, yatırım ve hizmetleriniz hakkında bilgi verir misiniz?

Önümüzdeki dönemde özellikle akülü bomlu platformlar üzerine eğileceğiz. Zira temsilciliğini yapmakta olduğumuz Dingli markası bu alanda ciddi yatırımlar yaptı. Dünya pazarında da oldukça büyük bir ilgi ile karşılanan akülü bomlu ürünlerde 16 metreden 30 metre çalışma yüksekliğine kadar geniş bir yelpaze ile pazarda yeni bir atılım yapacağımızı düşünüyoruz.