Forum Makina

İş makineleri sektöründeki 38 yılı aşan bilgi birikimini ve tecrübesini pazara sunduğu yeni ürünlerle taçlandıran HİDROMEK, Şubat 2017’de teslimatlarına başlayacağı yeni motor greyderi HMK 600 MG ile tarihinde önemli bir sayfa daha açıyor.

Dışarıdan aday kabul etmeyen, sadece jürinin belirlediği kriterlere uygun tasarımların yarıştırıldığı German Design Award (Alman Tasarım Ödülü) yarışmasında, ulaşım kategorisinde ‘Excellent Product Design (Mükemmel Ürün Tasarımı)’ ödülüne aday gösterilen HMK 600 MG motor greyder, daha pazara sunulmadan önce ‘Special Mention (Özel Mansiyon)’ ödülünün sahibi oldu.

Dünyanın önde gelen tasarım değerlendirme otoritelerinden German Design Award jurisi tarafından onurlandırılan bu ödüllü makinenin gelişim sürecini ve ön plana çıkan özelliklerini konunun uzmanlarından öğrenmek üzere HİDROMEK’in Ankara’daki merkez tesislerini ziyaret ettik.

HİDROMEK, 2013 yılında Japon Mitsubishi firmasının motor greyder iş kolunu; Tayland’da bulunan üretim tesisini, mühendisliğini, tüm know how ve satış sonrası hizmetleri ile birlikte satın alarak greyder üretimi için ilk adımı atmıştı.

O dönemde HİDROMEK yetkilileri, aslında bir greyder geliştirmek için yeterli bir altyapıya sahip olduklarını, ancak yapılan bu satın almanın kendilerine önemli ölçüde zaman kazandıracağını belirtmişti. Aradan sadece 3 yıl geçtikten sonra ortaya çıkan yeni ürünü gördüğümüzde, bu özgüvenin ne kadar haklı olduğuna şahit olduk.

HİDROMEK mühendislerinden Mitsubishi’ye yeni bir hayat

HİDROMEK Ağır Ekipman Satış Müdür Yardımcısı (lastik tekerlekli yükleyici ve motor greyder) Onur Alpaydın, HMK 600 MG modelinin geliştirme sürecinde Mitsubishi’nin 65 yılı aşan tecrübesinin ürünü olan ana konstrüksiyon ve mühendislik know how’ının kullanıldığını belirtti. Bunlara ek olarak; HİDROMEK kalitesiyle ve sağladığı avantajlarla sektörde ses getirecek bir ürün olabilmesi için gerek tasarım gerekse donanım anlamında kayda değer geliştirmeler yapıldığını ifade etti.

Greyderlerin Türkiye’nin dört bir yanında devam eden yol yapım ve bakım çalışmalarında, karla mücadelede, altyapı çalışmalarında, büyük çaplı inşaat projelerinde ve madenlerde geniş bir kullanım alanına sahip olduğunu belirten Onur Alpaydın, “Daha önceleri yoğunlukla hafriyat ve kazı grubundaki müşterilerimize satış hizmeti sunarken, 40-50 ton sınıfı ekskavatörlerimizin ürün hattımıza eklenmesiyle müşteri portföyümüzü zaten genişletmiştik. Şimdi, kazıcı yükleyici ve ekskavatör alanında müşteri memnuniyetine dayanan pazar liderliğimizi, ürün grubumuza yeni katılan motor greyder ve lastik tekerlekli yükleyicimizle de pekiştirmeyi hedefliyoruz. Başta altyapı ve üstyapı yapan inşaat firmaları, kamu kurumları ve belediyeler olmak üzere çeşitli alanlarda faaliyet gösteren müşterilerimize sunduğumuz çözüm seçeneklerinin artmasından oldukça memnunuz.” dedi.

Teslimatlar Şubat 2017’de başlıyor

Onur Alpaydın, Türkiye’de kullanımı en yaygın olan 18 ton sınıfındaki motor greyder HMK 600 MG’nin bazı komponentlerinin Tayland’da bulunan üretim tesisinden ve Japonya’dan geldiğini, ancak Avrupa CE standartlarına da uygun olacak şekilde Türkiye’de, HİDROMEK çalışanları tarafından geliştirildiğini kaydetti. Alpaydın, makinedeki en dikkat çekici özelliklerin başında geniş görüş alanına sahip özel altıgen kabin tasarımının, operatörün konforunu arttıran joystickli yürüyüş ve bıçak kontrolünün, 6,9 metre ile sektördeki en dar dönüş yarıçapının ve düşük motor devirlerinde dahi yüksek çekme gücüne ulaşan, düşük yakıt tüketimi elde edilebilen yüksek torklu MTU-Mercedes motorun geldiğini ifade etti. HİDROMEK ilk siparişlerini almaya başladığı HMK 600 MG motor greyderlerin teslimatlarına Şubat 2017’de başlayacak.

HİDROMEK 2013 yılında Mitsubishi’yi satın aldığı zaman motor greyderlerin sadece bazı modelleri CE standartlarına uygun olduğu için Türkiye’de ve Avrupa’da satılamıyordu. Dolayısıyla HİDROMEK, Türkiye’ye ve dünyaya sunabileceği CE standartlarına sahip bir makine geliştirmek için yoğun bir çalışma dönemine girdi.

HİDROMEK tasarım felsefesinin ürünü

HİDROMEK Tasarım Stüdyo Yöneticisi Hakan Telışık, HMK 600 MG’nin eskizden ilk prototipe kadar yaklaşık 2,5 sene süren tasarım sürecinin sadece CE’ye uyum sağlama amacıyla yapılmadığını şu sözleriyle ifade etti: “Bu makinenin Türkiye ile birlikte tüm dünyada satılabilmesi için daha fazla geliştirilmesi gerekiyordu. Ancak günümüzde HİDROMEK ürünlerinin de geldiği bir standart var. Bizim bu ürünü hem görsel hem de işlevsel anlamda o standartlara yükseltmemiz gerekiyordu. Bu süreçte, Mitsubishi altyapısını kullandık elbette, ama o altyapının üzerine, tamamen HİDROMEK tasarım felsefesiyle geliştirilmiş bir tasarım ortaya koymaya gayret ettik.”

Tasarım ve ergonominin günümüzde her zamankinden çok daha önemli hale geldiğini, gününün 8-10 saatini makinenin içinde geçiren operatörler için doğrudan bir tercih sebebi olduğunu belirten HİDROMEK Tasarım Stüdyo Yöneticisi Hakan Telışık, HMK 600 MG motor greyderin tasarım sürecini şöyle özetledi: “HİDROMEK tasarımla özdeşleşen bir marka olmak istiyor. Ürünlerinin rakiplerinden farklı durması için özel bir gayret sarf ediyor ve bu konuda ciddi yatırımlar yapıyor. HİDROMEK, bünyesinde kendi tasarım stüdyosu bulunan nadir iş makineleri üreticilerinden biridir. Bu makine otomobil tasarım felsefesi ile tasarlandı. Bir otomobil tasarımı için hangi süreçler varsa, hangi yazılımlar ve donanımlara ihtiyaç duyuluyorsa kullanıyoruz. Geçen 2,5 sene içerisinde binlerce eskiz çalışmaları yapıldı. Sonra bu çalışmalar fiziksel kil modellere dönüştürüldü. Birçok revizeden sonra mekanik tasarımlar geliştirildi ve en nihayetinde bugünkü haline kavuştu.”

Yeni altıgen kabin tasarımıyla daha iyi görüş açısı ve ergonomi

Motor greyderde kabin tasarımının ayrı bir öneme sahip olduğunu ifade eden Hakan Telışık, hala bazı markalarda ve eski Mitsubishi modellerinde bulunan kare kabinlerin yapısal bir sorun olduğunu ifade ederek, “Motor greyderde operatörün bıçak görüşü çok önemlidir ve bu amaçla asıl kullandıkları camlar kapı camlarıdır. En ince ayrıntısına kadar kendi geliştirdiğimiz altıgen bir kabin tasarımıyla biz bunu tamamen yeniledik. Oldukça geniş bir cam kapı yüzeyi ve ince bir ön şasi tasarımı ile operatörün hem bıçağa hem de ön tekerlere geniş görüş hakimiyeti kurmasını sağladık. Bu geliştirme sürecinin tüm aşamalarında operatörlerle yakın temas kurarak daha verimli bir çalışma ortamı oluşturmak için konfor ve ergonomi ile ilgili beklentilerini aldık.” dedi.

HİDROMEK’in yeni kabininde operatör koltuğuna oturduğunuzda size oldukça geniş bir iç hacim ve dış görüş açısı sağlıyor. Kabin, devrilme ve yukarıdan düşebilecek objelere karşı operatörü korumaya yönelik ROPS ve FOPS güvenlik standartlarını karşılıyor. Kabin camlarındaki gizli elektrik rezistanslar, kış şartlarında hem camları ısıtarak sorunsuz görüş sağlarken hem de kabinin ısınmasına katkı sağlıyor. Etkin bir şekilde saha ve bıçak görüşü için yine kabindeki hemen her cam üzerinde silecek bulunuyor. Kapı camlarındaki silecekler 180 derece açıyla çalışıyor.

Joystick ile yürüyüş ve bıçak kontrolü

Kabindeki en dikkat çekici yeniliklerin başında çift joystick ve direksiyon geliyor. Zira motor greyderlerde bıçak kontrolü için sanki bir piyano gibi çok sayıda kumanda kolu olmasına alışkınız. Hakan Telışık, motor greyderlerde teker ve bıçak kontrolünün çok önemli olduğunu vurgulayarak, “Önceki Mitsubishi motor greyder modellerinden farklı olarak biz bu iki kontrolü iki joystick ile sağlıyoruz. Sol taraftaki joystick tamamen teker kontrolü için kullanılıyor, direksiyona gerek kalmıyor. Üzerindeki kumandalarla tekeri sağa sola yatırabiliyorsunuz ve belden kırmayı kullanabiliyorsunuz. Sağ joystick ise sadece bıçak kontrolü için kullanılıyor. Yine çember devirme, pistonu kaldırma, drawbar’ı döndürme gibi işlemleri joystick üzerinde yapabiliyorsunuz. Böylece operatör ayağa kalkmadan, levyeden levyeye geçiş yapmadan, oturduğu yerden, yorulmadan sadece iki joystickle hem yolda gidip hem de bıçağı kontrol edebiliyor.” dedi.

Peki direksiyon neden var?

Joystickler tüm hareket kontrollerini sağlıyorsa direksiyonun neden hala makinede bulunduğu sorumuza Hakan Telışık şu yanıtı verdi: “Motor greyderler yolda kullanım süresi çok olan, hızlı şekilde uzun mesafeler kat edebilen makinelerdir. Çeşitli makineleri kullanan operatörlerden aldığımız geri bildirimlerde de trafikte kullanımda joysticklerin güven hissi vermediğini öğrendik. Şu an joystick ve direksiyonu bir arada sunan tek markayız. Joystick rahat ama uzun yolda endişe duyuyoruz diyen kullanıcılar için direksiyon kullanımı imkanı sağlıyoruz.”

Birinci sınıf bir operatör kabini

Direksiyon, ön görüşü engellemeyecek şekilde konumlandırılmış ve operatöre göre yüksekliği ve açısı kolayca ayarlanabiliyor. Direksiyondan başınızı yukarıya kaldırdığınızda, renkli LCD ekranı ile gösterge paneli dikkatinizi çekiyor. Yolda giderken ihtiyaç duyulabilecek tüm değişkenleri bu ekranda (hız, klima, müzik sistemi, vb.) görebilmek mümkün. Operatörün sağ tarafında, artık bir HİDROMEK klasiği olan OPERA kumanda paneli üzerinden makinenin tüm temel fonksiyonları kontrol edilebiliyor.

Kabinde, soğutma testlerinde çok etkili sonuçlar alınan, operatörü her açıdan ısıtan veya serinleten bir klima bulunuyor. Alttaki menfezler operatörün ayaklarının da ısınmasını sağlıyor. Klimanın bakımı, kabin içerisinde herhangi bir alanı sökmeye gerek olmadan dışarıdan yapılabiliyor.

Isıtmalı ve havalı operatör koltuğunun hemen arkasında büyük bir saklama dolabı bulunuyor. Yükseklik ayarı olan ve ileri-geri gidebilen konsolu operatör kendi ergonomisine göre rahatlıkla ayarlayabiliyor.

Dış tasarımda HİDROMEK imzası

Yeni HMK 600 MG motor greyder de diğer yeni HİDROMEK modelleriyle benzer; modern, kendine özgü siyah beyaz dış görünümüyle dikkat çekiyor. Tamamı LED olan çalışma lambaları, stoplar ve yüksek çözünürlüklü geri görüş kamerası ilk göze çarpan dış aksamlar oluyor.

Her bölümü açılabilen motor kaputu, makineye servis ve bakım anlamında önemli bir artı puan kazandırıyor. Motor kompartımanında Stage IIIB ve Stage IV egzoz emisyon düzenlemeleri için gerekebilecek ek alanlar için şimdiden yer bırakılmış.

Viteslere göre değişken güç sağlayan Mercedes MTU motor

Yeni HMK 600 MG motor greyderin kalbinde elektronik kontrollü, farklı viteslerde değişken güç ve tork sağlayabilen, 6 silindirli ve 7,2 litre hacminde Mercedes MTU motor bulunuyor. Stage IIIA egzoz emisyon sınıfındaki bu motor, düşük viteslerden yükseğe doğru artan şekilde 140 ila 160 kW arasında güç sağlıyor. Motorun azami tork değeri 1.000 Nm’yi buluyor.

Greyder Mühendislik Bölümü Takım Lideri Efe Arslan, HİDROMEK’in Mitsubishi’den aldığı bayrağı daha yükseğe taşıdığı yeni HMK 600 MG’deki motor ve şanzıman değişim sürecini şöyle özetledi: “Greyderimizin motor tercihindeki en büyük etken değişken motor gücü sistemi idi. Normal motorlarda motorun bir tek güç ve tork eğrisi olur. Fakat düşük viteslerde yüksek güç ihtiyacı olmayan greyderlerde ise hem daha performanslı kullanım hem de yakıt tüketimini düşürmek için her viteste farklı bir eğri vardır. Her motor firmasının bu konuda tecrübesi yok. Olanlarla görüşmeler yaparak teklif aldık. Nihayetinde Mercedes MTU gibi güçlü bir ortakla çalışmaya karar verdik.”

“Makinede Mitsubishi’nin 8 ileri 8 geri vitesli kendi şanzımanı var. Önceden mekanik olan bu şanzımana, valf yapısını değiştirerek elektronik kontrollü bir şanzıman haline getirdik. Joystick üzerindeki Tipshift tuşu kullanılarak ileri-geri hareketi sağlanıyor. Yapılan yazılım geliştirmeleri ve kullanılan oransal valfler ile vites geçişlerinin çok daha kesintisiz ve hissedilmeden gerçekleşmesini sağladık. Tüm hakları artık bize ait olan bu şanzımanı, ilerleyen zamanlarda kendi bünyemizde de üreteceğiz.”

Makinede değişken deplasmanlı hidrolik pompa ve yüke duyarlı kapalı hidrolik sistem bulunuyor. Efe Arslan, makinedeki en büyük sistem değişikliklerinden bir diğerinin, önceki Mitsubishi modellerinde kablolar vasıtası ile tahrik edilen mekanik kumanda valflerinden elektrik kontrollü valflere geçiş olduğunu belirtti. Arslan, çok fonksiyonlu joysticklerin kullanımına imkân veren bu değişikliğin, operatörlere levyeden levyeye geçiş yapmadan ve yorulmadan makineyi kullanma imkânı verdiğini ifade etti. Firma tarafından yapılan uzun araştırmalar ve alınan kullanıcı görüşleri çerçevesinde valf grubunda Husco, joysticklerde ise Elobau firmaları ile çalışılma kararı alındı.

Yüksek dayanımlı ana şasi ve ataşman kullanımı Mitsubishi’nin yıllardır herhangi bir sorun yaşamadan üretim gerçekleştirdiği ve artık HİDROMEK’in Tayland’daki üretim tesisi olan fabrikasında üretilen yüksek dayanımlı ana şasi kalitesi aynen korundu. Makinenin soğutma sisteminde elektronik kontrollü bir hidrolik fan bulunuyor. Bıçak kontrol sistemi, aşırı bir yük gelmesi halinde bıçağı koruyan debriyajlar ile donatıldı.

Makinenin standardında, ağırlık bulunan ön tarafına (koç başı da deniliyor) isteğe bağlı olarak tek veya 3 hareketli dozer tipi bıçak takılabiliyor. Bıçakla ön taraf arasına zemini gevşetmek için kullanılan tırmık uygulanabiliyor. Yine aynı amaçla makinenin arka tarafına riper de takılabiliyor.