| Katma değerli ve istikrarlı bir büyümede leasing iyi bir enstrüman! |
|
İş Leasing Genel Müdürü Mehmet Karakılıç ile yaptığımız söyleşide, leasing sektörünün Türkiye ve dünyadaki durumu, Türkiye’nin finansal olanakları ve piyasalarda yaşanan gelişmelerin iş makineleri sektörüne olan etkilerini konuştuk.
Banka dışı finansal kurumların en önemlilerinden olan leasing sektörü (finansal kiralama), Türkiye’de 1980’li yılların sonunda oluşmaya başladı. Bu aşamada yurtdışı kurumlardan destek alarak ortaya çıkan şirketler, müşteri yatırımının tamamını finanse etmesi, esnek ödeme planları sunması ve krediye göre daha düşük maliyet sunması gibi avantajlar sağlayarak yeni bir açılım başlattılar. Günümüzde ise leasing şirketlerinin önemli bir oranını banka iştiraki olan şirketlerden oluşturuyor. Sektör hacminin yaklaşık yüzde 70’i de yine bu şirketler tarafından sağlanıyor.
Sektörün en önemli oyuncularından olan İş Leasing; yurt çapına yayılmış şubeleri, hisselerinin bir kısmını halka arz etmesi ve kuruluşundan bugüne sürekli iş hacmini artırarak pek çok projede yer almasıyla önde gelen bir leasing şirketi. Kurumun Genel Müdürlük koltuğunda ise 2017 yılından beri 28 yıllık finans kariyerine sahip olan Mehmet Karakılıç bulunuyor. Kendisi ile yaptığımız söyleşide, leasing sektörünün Türkiye ve dünyadaki durumu, Türkiye’nin finansal olanakları ve piyasalarda yaşanan gelişmelerin iş makineleri sektörüne olan etkilernini konuştuk:
Türkiye’de leasing sektörünün ne kadarlık bir hacmi bulunuyor?
Ülkemizde banka dışı finans, bankacılık kesimine göre daha sınırlı. Avrupa’da ise leasing sektörünün toplam kredi pazarından yüzde 30’lar nispetinde pay aldığını görüyoruz. Bizde bu rakamlar yüzde 2-2,5 civarı seyrediyor. Türkiye’de Finansal Kurumlar Birliği altındaki toplam sektöre baktığımızda yüzde 6’lık bir dilim var. Toplam leasing alacaklarının 70 milyar TL olduğu sektörümüzde, geçen yıl yeni iş anlamında 6,1 milyar dolarlık bir hacim vardı. Bu senenin ilk yarısı 2 milyar 973 milyon dolarla tamamlanırken sonraki süreçte hacmin durmasıyla bu yılı 4,5-4,8 milyar dolar bandında kapatacağımızı düşünüyorum.
Hangi sektörler iş hacminizde öne çıkıyor?
Leasing’in yer aldığı sektörlerin dağılımında iş ve iş makinelerini finanse etmek ilk sırada geliyor. Sonrasında tekstil, sağlık, metal işleme makineleri gibi çeşitli sektörlerin makine ihtiyaçları var.. Ayrıca yenilenebilir enerji, turizm, madencilik ile savunma sanayi firmalarını stratejik alanlar olarak görüyoruz.
Leasing iş modelinde ülkemizde ne gibi sorunlar yaşanıyor?
Leasing sektöründe kaynağa erişime ve mevzuata ilişkin sorunlar var. Sektör, pahalı borçlanıp ucuza borç veriyor. Kar marjları bankacılıktan ve faktoring sektöründen daha dar. Diğer finans yöntemleri kadar bilinmemesi ise bir handikap. Sektörü tanıtmak için Finansal Kurumlar Birliği (FKB) ile Anadolu’da etkili toplantılar düzenledik. Fakat yine de bir sanayicinin finansal destek konusunda ilk aklına bankaya başvurmak geldiğini görüyoruz. Eğer kaynak ve mevzuat açısından leasing sektörü desteklenirse gelişim için önünün açık olduğunu düşünüyorum.
Finans piyasalarında yaşanan daralmanın nasıl bir etkisi oldu?
Günümüzde likiditenin olmadığı bir dönemden geçiyoruz ve bu süreç bir süre daha devam edecektir. Toplam ekonomide büyüme hızının sınırlanması noktasındayız. 2019 yılının ikinci yarısından önce bir canlanma olacağını tahmin etmiyorum. Fakat yurtdışı piyasaların bize kaynak sağlamaları konusundaki bakış açıları bir miktar değişirse olumluya daha çabuk dönebilir.
TL’yi koruma kararında yapılan değişiklikler leasing şirketlerine avantaj sağladı mı?
TL konusu büyük oranda çözüldü ve leasing işlemleri yine büyük oranda Mayıs ayındaki düzenleme çerçevesinde yapılabilecek. Piyasada bizim dışımızdaki sektörlerde normal kiralamalarla ilgili beklentiler vardı. Zaten Mayıs ayında yapılan değişiklikle 32 sayılı kararın 17. maddesinde döviz kredisini kimlerin kullanacağına ilişkin detaylara yer verilmişti. Şahısların döviz kredisi kullanamayacağı, özünde de döviz geliri olanlara döviz kredisi verileceği şeklinde sınırlamalar getirildi. Şahıs şirketleri bunun dışında kaldı. Koyulan tutar sınırına göre 15 milyon doların üzerinde kredisi bulunan firmalar devam edebilecek ve bu rakamın altında olanların da gelir şartına bakılacak. Ayrıca yenileme sözleşmeleriyle ilgili bir sorun da görülmüyor. Hem Finansal Kurumlar Birliği hem de İş Leasing olarak bakışımız bunların olduğu gibi devam edeceği şeklinde.
İş makineleri sektöründe durum nasıl?
Makineciler Türk Lirası olarak müşterilerine teklif verecekler. Biz leasing şirketleri ise müşterilerimize TL veya döviz finansman sağlamaya devam edeceğiz. . Fakat otomobil sektörü nasıl yapıyorsa onlar da bir şekilde hedge yaparak finans kuruluşları ile ilerleyebilirler. Satıcı firmaların kendilerini kur riskinden korumak için kullanabilecekleri çeşitli türev ürünler var. Bu konuda çalıştıkları bankalar ile görüşmelerini öneriyoruz.
“Konkordato ilan eden firmalar, ileriye yönelik rahatlayacağını düşünüyorlar fakat üzerlerine yapışacak olan etiketin farkında değiller”
Şirketler borçlanırken nelere dikkat etmeli? Bu konudaki tavsiyeleriniz nelerdir?
Sektördeki tasfiye olunacak alacaklar dediğimiz oran, bankacılıkta 3’ler civarındayken leasingde 5,30’lar civarında. İş Leasing olarak biz ise sektörün bir miktar altındayız. Bu dönemde konkordato ilanları çoğalmaya başladı. Firmalar bunu yaparken ileriye yönelik rahatlayacağını düşünüyorlar fakat üzerlerine yapışacak olan etiketin farkında değiller. Konkordato ile işletmeler, yaklaşık 2 yıllık bir zaman kazanıyor. Fakat pek çok Türk firmasının özkaynak yapısı dolayısıyla kendi yağıya kavrulması çok mümkün değil. Mutlaka tekrar piyasada banka kredileri veya satıcı-tedarikçi finansmanına başvurmaları gerekiyor. Ama bir bakıma piyasa ve finansal kesimle ilişkiler 2 yıllığına kopmuş oluyor. Bu süre zarfında firmadan alacağı olan diğer şirketler sıkıntıya girerek bir domino etkisi de yaratılıyor. Dolayısıyla bu firmaların önce kendi hesaplarını yapıp, problemin nerede olduğunu görüp sonrasında ise ana kreditörlerine gitmeleri gerekiyor. Bu konunun altyapısı oluşturularak finansal yeniden yapılandırılma çerçeve anlaşması da imzalanmış durumda. Bu yöntem konkordatodan daha sağlıklıdır. “Gelir ne ise gider de o cinsten olsun” en doğru prensiptir.
Leasing şirketleri borçlanmada nasıl bir destek sağlıyor?
Bizim gibi finans kurumları likitideleri ölçüsünde destek sağlayabiliyorlar. Leasing şirketleri bilanço doğrultusunda aktifinde verilen krediler, pasifinde de alınan kredilerden ibarettir. Verdiğiniz kredileri geri almakta sorun yaşarsanız, aldığınız kredinin taahhütlerini ödemekte zorluk çekersiniz. Dolayısıyla bunu karşılıklı konuşarak yapabilirsiniz. Leasingde Türk Lirası işlemleri daha kısa vadeli olmakla beraber döviz işlemleri 36 aydan 7-8 yıla kadar varan vadelerde kullanılıyordu. Kısacası leasing özünde uzun vadeli bir finansman olduğu ve bankacılığa göre küçük yapılar olduğu için çok büyük baskı altında değil. Örneğin döviz gelirli olan ve döviz kredisi kullanarak makine alan bir ihracat firması düşünelim. O döviz gelirinden her ay kenara para atmış gibi olacaktır.
Otomotiv, depo ekipmanları ve iş makinelerinde gelişen operasyonel kiralamada finansmana erişimler ne durumda?
Son kararnameyle birlikte yapılacak işlemlerde bu taraf tamamen Türk Lirasına dönmek zorunda. Özellikle döviz kredisi kullanıp yine dövizle kiraya veren sektörler yöntemlerini değiştirmek zorunda kalacaklar. Birtakım konsolidasyonlar olabilir. Çünkü operasyonel kiralama açısından belli bir ölçeğin altındaki firmalarıın finansmana erişimleri bu dönemde o kadar da kolay olmayabilir. Sektörümüzde ise genellikle finansal leasing yapılmakta. Yine de İş Leasing olarak iş makineleri alanında operasyonel kiralama bazında neler yapabileceğimiz üzerinde çalışıyoruz.
Ekonominin ve pazarın hareketlenmesi için neler yapılmalı?
Ekonomide sürdürülebilir bir düzey yakalanır, faiz ile kurlar sürekli değişmez ve her yıl istikrarlı bir büyüme oranı olursa ülke kalkınır. Üretime yönelik katma değerli yatırımların artması, cari açığın da önüne geçecektir. Aksi takdirde tamamı inşaat ve kamu hacamalarına dayanan bir ekonomi modeli sürdüğü müddetçe dünyadaki en küçük bir olaydan olumsuz etkileniriz. Dolayısıyla sürdürülebilir, katma değerli ve istikrarlı bir büyümede leasing iyi bir enstrüman.
İş Leasing Pazarlama Yönetmeni Çağdaş Altan, İş leasing Genel Müdür Yardımcısı Şahin Emre, İş Leasing Genel Müdürü Mehmet Karakılıç, İş Leasing Pazarlama Müdürü Altan İyigün (soldan sağa)
Leasingin daha aktif olması için başka neler yapılabilir?
Öncelikle müşteriye daha uygun şartlar sunmak adına kaynak maliyetlerinin düşürülmesi gerekiyor. Merkez bankası nezdindeki uzun vadeli krediler ve takasbank nezdindeki imkanların genişletilmesi gibi kamusal fonlama alanlarına daha fazla erişim alabilmeliyiz. Yurtdışı ve yurtiçi borçlanmaya ilişkin birtakım düzenlemeler hızlı yapılır, mevzuat bağlamında da kamu tarafının desteği olursa biz de kaynaklara daha rahat erişecek ve istenen finansmanı daha rahat kullandırırız.
“Mevzuat bağlamında kamunun desteği olursa müşteriye istenen finansmanı daha rahat kullandırırız”
İş Leasing olarak diğer leasing firmalarına kıyasla genel payda ve iş makinelerinde etkinliğiniz ve avantajlarınız neler?
Geçtiğimiz yıl leasing firmaları içerisinde 4. sıradaydık. Bu yıla baktığımızda ise Haziran ayı sonu itibariyle 3. konumdayız. İlk 5’te yer alan firmaların payları birbirine yakın olduğu için bu sıralama değişkenlik gösterebilir. İş makineleri sektöründeki rekabet için de bu değişkenlik söz konusu. Fakat İş Leasing olarak bizde yılların verdiği bir güven unsuru yer alıyor. Arkamızda İş Bankası’nın olması, bankanın getirdiği disiplin ve iş akışıyla hareket etmemiz, mevzuatta, operasyonel kalitede, maliyet ve pazarlama stratejilerinde bu disiplini müşterilerimiz görüyorlar. Gerek satıcı firmalar gerekse de müşterilere her zaman değer veren bir şirketiz. Göreve geldiğimiz andan beri sürekli makine firmalarının satış ekipleriyle temas halindeyiz. Her problemde yanlarında olduğumuzu ilk ağızdan rahatlıkla söyleyebilirim.
“Mevzuat, operasyonel kalite, maliyet ve pazarlama stratejilerindeki disiplinimizi müşterilerimiz görüyor”
Şirket olarak geleceğe yönelik hedefleriniz neler?
İş Leasing olarak altyapımızı müşterilerimize daha iyi hizmet verecek şekilde geliştirmeye çalışıyoruz. Günümüzde, 2018 yılı başlangıcından farklı olarak piyasa koşullarısının etkisiyle planladığımız işlerin bazılarını ertelemek durumunda kaldık. İyileşme yaşandığı takdirde operasyonel leasing tarafımızı daha da geliştirecek ve birtakım kampanyalarla satışlarımızı destekleyeceğiz. Genel olarak ihracata yönelik iş yapan firmalar ve yenilenebilir enerji gibi alanlara yönelik ilgimiz devam ediyor.