| EKSKAVATÖRLERİN HIZLI YÜKSELİŞ HİKAYESİNİ BİR DE BURADAN OKUYUN |
|
Amerikalı William S. Otis tarafından geliştirilen dünyanın ilk buharlı shoveli - 1835
İş makineleri alanında bir devrim yaratan ve bizce sektörün bugüne kadarki en büyük icadı olan ekskavatörlerle çevremizde artık çok daha sık karşılaşıyoruz. Bunun temelinde hızlı ve ekonomik olmaları kadar çok amaçlı kullanım avantajı sağlıyor olmaları da bulunuyor. Çoğunlukla toprak kazıyor ve yüklüyorlar belki ama bina yıkımında, hurda istiflemede, boru döşemede, deniz dibi taramada veya gemi boşaltma gibi daha birçok işlerde çalışan çeşitleri var.
Tarihi neredeyse Sanayi Devrimi’ne kadar uzanan bu makinelerin bugünkü haline gelmesi ise hiç de kolay olmamış. Ekskavatörlerin bugün ne kadar işlevsel ve akıllı hale geldiğini daha iyi görebilmek için geçmişini araştırdık. Sizin de ilgiyle okuyacağınızı tahmin ediyoruz.
Buharlı shovel
Ekskavatörlerin miladı 1835
Ekskavatörlerin atası olarak kabul edilen shovel tipi makinelerin mucidi Amerikalı William S. Otis’tir. Bir inşaat firmasının ortağı olan Otis, üstlendiği demiryolu projesini zamanında bitirerek ceza ödememek için hafriyat işlerini hızlandırmanın değişik yollarını arıyordu. O yıllarda gelişimi hızlanan buharlı makinelerin, kütlelerin insan veya hayvan gücünden daha etkin şekilde kaldırılmasını sağlayacak bir güç üretiminde kullanılabileceğini düşündü. Ve mühendis arkadaşı Charles H. French ile birlikte 1835 yılında dünyanın ilk buhar gücüyle çalışan shovel’ini geliştirdi.
0,8 metreküp kovası olan ve bir çemberin yarısı kadar dönebilen bu makinedeki bom hareketleri halatlarla sağlanıyordu. Makinenin üzerinde inşa edildiği tren yolu şasisinin bir tarafında kazan ve hareket mekanizması, diğer tarafında ise bom ve onu tahrik eden sistem bulunuyordu. İcadını 1939 yılında patent altına alan Otis’in 26 yaşında genç ölümü ve sonrasında ailesinin bu patenti paylaşma konusundaki isteksizliği, bu alandaki teknolojinin gelişmesini patent süresinin dolduğu 1870’lere kadar geciktirdi.
Kaptan Richard P. Thew, 1884 yılında 360 derece dönebilen ilk shovel’i geliştirdi. Sonrasında Bucyrus ve Marion Steam Shovel firmaları, shovel teknolojisinin gelişiminde başrol oynadılar.
100 tonluk buharlı shovel
İlk hidrolik ekskavatör 1882 yılında üretildi
Buhar gücünü iletmek için halat veya zincir yerine sıvı kullanılması fikri, bu alanda yeni bir çağ açarak hidrolik ekskavatörleri hayatımıza getirdi. Çünkü hidrolik ekskavatörlerin alım maliyeti düşük olduğu gibi daha seri çalışıyordu ve kullanımı daha kolaydı. Ayrıca yapısı gereği yer çekiminden bağımsız olarak tüm hareketlerde yüksek güç sağlıyordu.
Tarihte kayıtlı ilk hidrolik ekskavatör, Sir W.G. Armstrong & Company firması tarafından 1882 yılında İngiltere’de üretildi. Raylar üzerinde hareket eden bu makinedeki kaldırma gücü, bir makara sistemini çalıştıran hidrolik silindir ile sağlanıyordu.
Amerikalı The Kilgore Machine Company firması, 1897 yılında farklı bir hidrolik shovel geliştirerek patentini aldı. Sadece 5 tane üretilen bu makine, doğrudan etkili silindirler kullanıyordu. Ancak sıvı olarak su kullanılan bu ilk hidrolik shoveller çok başarılı olamadı.
Dünyanın tam anlamıyla hidrolik ilk ekskavatörü Poclain TU - 1951
Yumbo S25 / Dünyanın ilk 360 derece dönüşlü hidrolik ekskavatörü - 1954
Dizel motorlar devreye giriyor
Motor teknolojisindeki gelişmeye bağlı olarak 1930’lu yıllardan itibaren ekskavatörlerde buhar gücünün yerine dizel motorlar almaya başladı. Böylece gerek kapasite gerekse tasarım olanakları açısından yeni bir dönem başlamış oldu.
İlk yağlı hidrolik sistem kullanılan ekskavatör, araç üzerine monteli ‘Gradall’ markası oldu. Ray Ferwerda tarafından 1941 yılında geliştirilen aracın resmi hakları 1946’da Warner & Swasey Company tarafından alındı. Bugün de üretilmekte olan Gradall ekskavatörler, kovanın dönebildiği teleskopik bom yapısına sahip oldular.
İlk lastikli ekskavatör prototipi Carlo ve Mario Bruneri tarafından 1948 yılında geliştirildi. 1954 yılında bu patenti ve üretim haklarını satın alan SICAM, daha sonra bir araç üstü hidrolik ekskavatör olan Yumbo S25 modelini üretti. S25 kendi ekseni etrafında 360 derece dönebiliyordu.
Demag B504 / Dünyanın ilk dizel motorlu tam hidrolik paletli ekskavatörü - 1954
Dünyanın tam anlamıyla hidrolik olan ilk ekskavatörü ise 1951 yılında Poclain tarafından Fransa’da üretildi. Kazma gücünü halat veya vinçler yerine hidrolik pompa ve silindirlerle ileten makinenin modeli ‘TU’ idi. Yine bir araç üzeri monteli ekskavatör olan TU yarım bir çember kadar dönebiliyordu. İhtiyaç duyulan hidrolik güç, aracın bağlı olduğu traktörden tahrik alan bir pompa ile sağlanıyordu. Poclain’in ilk 360 derece dönüşlü ekskavatörü olan TY45 modeli ise ancak 1961 yılında üretildi.
Bugünün makinelerinin hala büyük ölçüde benzediği en yakın akrabası olarak gösterilebilecek dünyanın ilk dizel motorlu tam hidrolik paletli hidrolik ekskavatörü B504, 1954 yılında Alman Demag tarafından üretildi.
Bu tarihten sonra kullanım kolaylığı ve yüksek üretkenliği ile hidrolik ekskavatörler halatlı ekskavatörlerin yerini aldı. Yıllar içerisinde gelişen teknoloji ile birlikte kapasiteler de hızla arttı. Öyle ki, 1960’ların sonunda piyasa sürülen ve devrinin en büyük makinesi olan Poclain EC1000 modeli 7,6 metreküp kova kapasitesine sahipken, 1980’lere gelindiğinde OK tarafından geliştirilen RH-300 modeli bunun 3 katı daha fazla olarak 23 metreküp kova hacmi sunuyordu.
Poclain EC1000 - 3 dizel motoru ile 1.000 hp güce sahip devrinin en büyük makinesi - 1969
Günümüze geldiğimizde ise artık kapasiteler 50 metreküpün üstüne çıkmış durumda. 2011 yılında Bucyrus markasını bünyesine katan Caterpillar’ın en büyük hidrolik ekskavatörü olan 6090 FS modelinin çalışma ağırlığı 980 ton ve shovel kova kapasitesi 52 metreküpü buluyor. Hitachi EX8000-6 modeli (811 ton) 42 metreküp, Liebherr R9800 modeli (810 ton) 42 metreküp ve Komatsu PC8000 (752 ton) modeli ise 42 metreküp shovel kova kapasitesi sağlıyor.
Japonların ekskavatör teknolojisinin temelleri 1960’lı yıllara dayanıyor. O dönemde Amerikalı ve Avrupalı üreticilerin lisansı altında üretim yapan Japonlar (Sumitomo-Link-Belt, Komatsu-Bucyrus, Kobelco-P&H), 1970’lerden sonra kendi teknolojilerini geliştirerek dünyaya ihraç etmeye başladılar.
Günümüzdeki klasik ekskavatörlerin hemen hepsi aynı temel yapıya sahip bulunuyor. Merkezde bir motor, motorun tahrik ettiği hidrolik pompalar, yağ akışını kontrol eden ve yönlendiren valfler. Bununla birlikte makine üreticilerinin kendine has bazı yeni ve farklı teknolojileri bulunuyor. Aşağıda bunları sizin için derlemeye çalıştık.
980 tonluk Caterpillar 6090 FS
Volvo ekskavatörler: ‘Yük Algılamalı Hidrolik Sistem’
Günümüzdeki tüm Volvo ekskavatörler ‘Yük Algılamalı Hidrolik Sistem (Load Sensing Hydraulic System_LS)’ ile donatılmış bulunuyor. Pompadan gelen akış hızı, LS hattındaki basınç ile pompadaki basınç arasındaki fark (‘delta-p’ olarak bilinir) üzerinden kontrol ediliyor. Bu uygulamanın çalışma mantığı, sistem basıncı (pilot basıncı) ile pompa çıkış basıncı arasındaki farkın pompa üzerinden ayarlanan değerle kıyaslama yapılarak deplasmanın değişimi esasına dayanıyor. Böylece sistem basıncı ile pompa çıkış arasındaki basınç farkı minimize edilmekle beraber sınırlandırılıyor. Sistemde ihtiyaç olan iş miktarına karşılık gelen debi ihtiyacı sağlanıyor. Bunun en önemli faydasının yükün miktarına göre ayarlanabilen hidrolik güç olduğu belirtiliyor. Bu sistemde tam yük için tam akış sağlanmıyor. Böylece hem yakıt tasarrufu sağlanmış oluyor hem de daha verimli bir çalışma yapılıyor. Sistem, operatör konforunu da beraberinde getiriyor. Sistem, elektronik olarak kontrol edilmektedir.
Sistemi oluşturan komponentler: Motor, MCV - Ana Kontrol Valfi, ECU - Elektronik Kontrol Üniteleri (E-ECU, I-ECU, V-ECU), hidrolik ve motor sensörleri, aksiyel pistonlu ana hidrolik pompalar, servo basıncı için dişli tip hidrolik pompa, basınç regülatörleri, akış regülatörleri ve levyeler.
Doğru çalışma modu seçimi yakıt tasarrufu sağlıyor
Volvo ekskavatörler 10 farklı çalışma moduna sahip bulunuyor. Her çalışma modu farklı motor devrini, dolayısı ile farklı hidrolik hızı ayarlamak için kullanılıyor. Makine operatörü çalışma koşulları hangi hız seviyesini gerektiriyor ise o hıza uygun modu seçiyor ve çalışmasına devam ediyor. Volvo ekskavatörlerde devir seçici anahtar ‘H’ moduna kadar seçenek sunuyor, bu da takribi 1.800 devir/dakika anlamına geliyor. Volvo, yakıt verimliliği ve operatör alışkanlıklarını göz önünde bulundurarak motorun 1.900 devir/dakika gibi yüksek bir devirde çalışmasını sağlayan ‘P’ modunu devir seçiciden ayrı olarak ‘kW’ butonu olarak konsola yerleştirmiş. Böylece bu modun operatör tarafından sadece gerekli durumlarda seçilebilmesi sağlanmış.
Bazı operatörlerin motor devir seçicinin konumuna göre makinenin gücünün arttığı gibi yanlış bir algısı olabiliyor. Hâlbuki makinenin hidrolik gücü, G1 çalışma modunda da, H modunda da aynıdır. Bu sebeple yapılan işe göre çalışma modu seçmek, gereksiz motor devrinin dolayısıyla ekstra yakıt tüketiminin önüne geçiyor.
Volvo ekskavatörlerde hidrolik güç şu 2 durumda artıyor: F1-F2 çalışma modları seçildiğinde veya joystick üzerinde bulunan “power boost” tuşuna basıldığı anda.
Volvo ekskavatörlere ait çalışma mod seçenekleri, bunlara karşılık gelen motor devirleri ve hangi uygulamalarda kullanıldıkları tabloda belirtilmiştir. Volvo’lardaki ECO modu sayesinde operatör ‘100 devir/dakika’ kadar mevcut motor devrinden daha aşağıda, ara devirlerde çalışabiliyor ve ekstra yakıt tasarrufu sağlanabiliyor.
Volvo ekskavatörlerde bulunan diğer bazı akıllı teknolojiler şöyle sıralanıyor:
· Üstün Volvo teknolojisi ile üretilmiş, elektronik kontrollere haiz, düşük devirlerde yüksek tork üreten, üstün yakıt tasarruflu güçlü Volvo motorları
· Hidrolik toplama sistemi: Hızlı çevrim süreleri ve yüksek üretim elde etmek için her iki hidrolik pompanın akışını birleştiriyor.
· Hidrolik bom önceliği: Yükleme veya derin kazılar gerçekleştirirken hızlı kaldırma için bom operasyonuna öncelik veriliyor.
· Hidrolik arm önceliği: Daha hızlı çevrim süreleri ve kazarken kovanın daha iyi doldurulması için arm operasyonuna öncelik veriliyor.
· Hidrolik kule önceliği: Daha hızlı eş zamanlı operasyonlar için kule dönüş fonksiyonuna öncelik veriliyor.
· Bom, arm ve kova rejenerasyon sistemi: Kavitasyonları önlüyor ve maksimum üretim için eş zamanlı operasyonlar esnasında diğer hareketlere akış sağlıyor.
· Güç yükseltme (power boost ): Tüm kazı ve kaldırma kuvvetleri bir süre için artırılıyor.
· Otomatik rölanti sistemi: Operatör herhangi bir hidrolik fonskiyona 4-20 saniye arası (süre ayarlanabiliyor) dokunmadığı zaman, motor otomatik olarak rölanti devrine geri dönüyor. Böylece yakıt tasarrufu sağlanıyor.
· Değişken debili hidrolik pompalar ve motorlar: Sabit akışın ihtiyaç duyduğu sabit ve yüksek devirden bağımsızdır. Pompa debisi motor devrine göre uygun seviyede tutulabiliyor. Yakıt tasarrufu sağlanıyor.
· E-ECU (motor kontrol ünitesi ) , V-ECU(araç kontrol ünitesi) , I-ECU (bilgi ekranı kontrol ünitesi) ,W-ECU (caretrack uydu takip sistemi kontrol ünitesi), ECC (klima kontrol ünitesi): Tüm bu kontrol üniteleri bağlı bulundukları sistemlerde mevcut sensörlerden gelen bilgiler doğrultusunda, aralarındaki iletişim hatları ile tüm sistemi optimum çalışma koşullarında tutuyorlar. Operatör, bu veriler ile ekrandan bilgi alıyor ve çalışmasını buna göre şekillendiriyor. Caretrack uydu takip sistemi makine sahibinin makinesini nerde bulunursa bulunsun takip etmesine yardımcı oluyor.
· Pozitif Hidrolik Sistem: ‘Pozitif Hidrolik Sistem’ sayesinde operatör levyeyi hareket ettirdiği anda pompaya elektriksel bir sinyal göndererek; istenen silindire yağ basılmasını sağlıyor. Pozitif hidrolik sistem sayesinde makine hem levye hareketlerine daha hızlı tepki veriyor hem de daha hassas kumanda edilebiliyor.
· Hidro – Mekanik Kavrama Sistemi: Eski hidrolik fan motoru yerine geliştirilen mekanik kavrama sayesinde daha verimli soğutma ve daha düşük ses seviyesi elde ediliyor.
· Levye tepki modları: Operatörler yapılan işe uygun olarak kontrol paneli üzerinden levyelerin tepki şeklini Etkili, Normal ve Yumuşak olmak üzere 3 farklı şekilde ayarlayabiliyor.
Hyundai Bilgisayar Destekli Güç Optimizasyonu Sistemi: CAPO
Hyundai 9 Serisi ekskavatörler mükemmel iş kontrolü sağlamak için patentli bir hidrolik sistem kullanıyor. ‘CAPO’ (Computer Aided Power Optimization) olarak adlandırılan bu sistem motor gücü ve hidrolik gücün mükemmel bir verim içerisinde çalışmasını sağlıyor.
Sistemde değişken deplasmanlı Kawasaki eksenel piston tip ana hidrolik pompalar kullanılıyor. Kompakt solenoid blok üzerinde çeşitli valflerle beraber 1 adet EPPR valfi bulunuyor. Geliştirilmiş pompa debi kontrolü, yakıt sarfiyatını minimuma indirmek için hareket olmadığı zamanlarda debiyi otomatik olarak düzenliyor. Gelişmiş ‘spool valfleri’ her bir hareketin daha az efor sarf edilerek yapılmasını sağlıyor. Gelişmiş hidrolik valf, değişken debili piston pompa, mükemmel pilot kontroller ve arttırılmış yürüyüş kabiliyeti operatörün makinayı yorulmadan kullanabilmesini sağlıyor.
Optimum performans için bom-arm debi rejenerasyonu, gelişmiş kontrol valf teknolojisi ve inovatif bom – kule dönüş önceliği sistemleri makinalara entegre edilmiş. Bom – arm rejenarasyonunda hidrolik büyük çevrim yerine daha küçük bir çevrimden hareket ederek, hem yakıt tüketimi azaltılıyor hem de sistemdeki kavitasyonun önüne geçiliyor. CAPO sistemi sayesinde arıza teşhis ve hidrolik yağ sıcaklığı, su sıcaklığı gibi makine için önemli birçok değer kolaylıkla okunabiliyor.
Yapılan işe uygun farklı çalışma modları
Hyundai 9 Serisi ekskavatörlerde 3 farklı güç modu (Power, Standart, Ekonomi), 2 farklı çalışma modu (Kazı ve Ataşman) ve operatörün tamamen kendi ihtiyaçlarına göre ayarlayabildiği U (Kullanıcı) modu bulunuyor. 7 inch büyüklüğündeki renkli ekran üzerinden mod seçimi yapılabilirken; aynı zamanda U modu için tüm değerler ayarlanabiliyor. Kabin içerisinde bulunan ‘Auto Power Boost’ düğmesi ile operatör ihtiyaç duyduğu anda, anlık olarak maksimum güç elde edebiliyor. Sistem 8 saniye boyunca maksimum debiyi iletiyor. Yine kabin içerisinde konumlandırılmış ekran üzerinden kırıcı hattı veya çift etkili tesisat arasında geçiş yapılabiliyor ve tesisat üzerindeki debi ayarlanabiliyor.
Enerji tasarruflu ve çevreye duyarlı makineler
Hyundai 9 Serisi ekskavatörlerde bulunan değişken hızlı fan kavrama sistemi, 3 kademeli devir azaltma sistemi ve ekonomi modu hem yakıt tüketimini azaltıyor hem de çevreye daha duyarlı olarak çalışma imkânı sağlıyor. Fan kavrama Sistemi, sadece makine ihtiyaç duyduğunda harekete geçerek enerji tasarrufu sağlıyor.
Hi- Mate uydu takip sistemi üzerinden makine lokasyonu, çalışma saati, servis bakım süreleri, hangi modlarda ne kadar süre çalışıldığı gibi birçok bilgi rahatlıkla incelenebiliyor.
Kobelco Elektronik Motor-Hidrolik Sistem Regülasyonu
Kobelco Elektronik Motor-Hidrolik Sistem Regülasyon Sistemi; motor, motor kontrol kartı, ana araç kontrol kartı ve hidrolik regülasyon sisteminden oluşuyor. Sistem sürekli olarak motoru ve hidrolik sistemi kontrol ediyor. Motor devri sürekli olarak ana araç kontrol ünitesi tarafından okunuyor ve hidrolik sistemin ihtiyaç duyduğu debi-basınç değerlerine göre motor devri ayarlaması yapılıyor.
Sistemdeki enerji kayıplarının önüne geçebilmek amacıyla Kobelco’ya özel bazı hidrolik sistem ayarlamaları da kurgulanmış. Bu şekilde şartlar ne olursa olsun motordan çekilen güç, hidrolik sistemin istediğinden fazla olmuyor ve bu şekilde yakıt tüketim değerleri oldukça düşük seviyelerde tutulabiliyor. Örneğin, malzeme koparma durumu varsa, sistemin istediği düşük hidrolik debi ayarı, makine ana kontrol kartı aracılığıyla pompa debisi düşük tutularak sağlanıyor. Koparma işi esnasında debi değil, basınç yükselir. Kobelco ekskavatörlerde düşük debili yüksek basınçla koparma gerçekleşirken motorun yüksek güç vermesi önleniyor. Aynı verimlilik koparma gerçekleştikten sonra hız ihtiyacı olduğunda da pompa debisi otomatik olarak elektronik sistem aracılığıyla arttırılarak, düşük basınçta yüksek debi sağlanarak gerçekleşiyor.
Kobelco ekskavatörlerdeki en dikkat çekici özelliklerden bir diğeri, operatörün joystick hareket miktarına göre makine hızının da değişkenlik göstermesidir. Düşük harekette düşük hız yüksek harekette yüksek hız sağlanıyor.
Standart, ağır hizmet ve ataşman kullanım modları
Kobelco iş makinalarında H ve S olarak iki farklı çalışma modu bulunuyor. Ağır hizmet gerektiren seri çalışma durumlarında H modu, standart çalışmalarda ise S modu kullanılıyor.
Makinalarda ayrıca farklı ataşman çalışmaları için bir düğme aracılığıyla seçilebilen Breaker mod/Nibbler mod/digging mode seçenekleri vardır. Breaker modu, kırıcı için özel bir çalışma modudur. Bu konumda kırıcı tek hattan besleme istediği için makine tek hattan çalışır. Nibble modu polip vb. çift hareket istenen ataşmanlar için kullanılıyor. Digging mode ise normal hafriyat işlemleri için kullanılıyor. Şartlara göre tek pompa veya çift pompa seçimi otomatik olarak yapılıyor.
Yakıt sarfiyatını azaltan 3 ekstra özellik
Auto Acceleration: Otomatik rölanti olarak adlandırılan bu sistem ekran üzerinden kolaylıkla ayarlanabiliyor. Bir düğme aracılığıyla devreye alınıp çıkarılabiliyor. Joystickler belli bir süre kullanılmadığı takdirde otomatik olarak motor devri rölantiye düşürülüyor. Joystikler hareket ettirildiğinde ise sistem hangi devir ayarlanmış ise makinayı o devre otomatik olarak getiriyor.
Automatic Idle Stop: Bu özellik otomobillerdeki Start-Stop sistemine benziyor. Önceden ayarlanan bir süre içinde eğer operatör makinayı terk etmiş veya emniyet kolunu kaldırmış ise ayar süresine göre (2 veya dakika olabilir) makinenin motoru otomatik olarak duruyor. Bu şekilde rölanti zamanlarındaki yakıt tüketiminin en düşük seviyeye indirgenmesi sağlanmış oluyor.
Unloader Sistemi: Bu sistem sayesinde herhangi bir çalışma sistemi devreye sokulduğunda -mesela bom kaldırma- ihtiyacı ne kadar ise o kadarı sisteme veriliyor, fazla yağın boşu boşuna sistemde dolaştırılıp ek yakıt tüketimine sebep olması önleniyor.
Sunward ekskavatörlerde motor ve hidrolik pompa uyumu
Sunward ekskavatörlerde, hidrolik pompa ile motor senkronizasyonunu sağlayan bir selenoid valf bulunuyor. Bu valf, LCD kumanda panelinden verilen sinyallerle kontrol ünitesi aracılığı ile motor gücü ve pompa debilerini kontrol edebiliyor.
Bu bileşenlerin tamamı Sunward Ar-Ge Bölümünde geliştirilmiş ve patenti Sunward’a ait bulunuyor.
İşin ihtiyacına göre 3 ayrı çalışma modu seçeneği
Sunward ekskavatörlerde, “L” “S” “H” olarak 3 ayrı çalışma modu bulunuyor:
“L”: Hafif işler için kullanılan bu mod, düşük yakıt tüketimi ile düşük maliyetli çalışma olanağı sağlıyor.
“S”: Standard çalışma modu, genel gündelik işlerde yine düşük yakıt tüketimi ile yüksek verimli çalışma imkânı sağlıyor.
“H”: Ağır çalışma modu ise madenler, taş ocakları gibi seri çalışma gerektiren zorlu koşullar için kullanılıyor. Ekskavator bu modda çalışırken, kaldırma, boşaltma hızı ve gücü daha fazla oluyor.
Operatör çalışacağı koşullara göre, LCD kumanda paneli üzerinden en uygun modun seçimini yapabiliyor.
Otomatik olarak çalışan verim arttırıcı sistemler
Motor devrinin otomatik kontrolü, rölanti – yüksek devir geçişinin sağlanması
Sunward makinalarda kullanılan motorların devirleri, joystick üzerinden manuel olarak ve LCD kumanda panelinden otomatik olarak ayarlanabiliyor. Otomatik ayarlanan süre sonunda, hidrolik sistem yük altında değil ise motor otomatik olarak rölanti devrine düşer.
Arm ve boom rejenerasyonu:
Bom ve arm hareketlerine bağlı olarak, hidrolik sistem, yağı, yağ tankına ulaştırmadan geri dönüşünü sağlayarak yakıt tasarrufuna katkıda bulunuyor.
Hidrolik Destek Fonksiyonu:
Ağır çalışma koşullarında, P1 ve P2 pompaları birbirlerine destek olarak çalışıyorlar. Bu sayede arm ve kovanın daha hızlı hareket edebilmesi sağlanıyor.
Büyük çaplı hidrolik hatlar ve daha az yük kaybına yol açan hidrolik bağlantılar:
Büyük çaplı hidrolik hatlar ve keskin olmayan hidrolik bağlantılar yük kayıplarını azaltıyor, verimi arttırıyor.
Case ekskavatörler ile gelişmiş enerji yönetim sistemi
Case tarafından geliştirilen C Serisi ekskavatörlerde makine bilgisayarı, pilot basınç sensörleri aracılığıyla yapılan işi (kazı, seviyeleme, vb.) belirleyebiliyor. Sistem ayrıca her bir çalışma modunun en etkin şekilde kullanılabilmesi için bom, arm ve kepçe valf spullarının pilot kontrol basıncını kontrol edebiliyor.
Böylece sistemdeki gereksiz basınç kullanımının önüne geçilerek genel yakıt tüketimi azaltılmış olduğu gibi kazı ve seviyeleme işlerinde makinenin daha iyi kontrol edilebilmesi sağlanıyor.
Performansı ve yakıt verimliliğini artıran sistemler
Gelişmiş enerji yönetim sistemine sahip Case ekskavatörlerde enerji tasarrufu sağlayan 5 ekstra özellik daha bulunuyor.
1. BES (Boom Energy Save): Bom indirme ve kule dönüş esnasındaki yakıt verimliliğini arttırıyor.
2. AES (Auto Energy Save): Joystickler nötr durumda ve operatör bir iş talep etmediği durumlarda daha iyi yakıt verimliliği sağlıyor.
3. SWC (Swing Relief Control): İdeal debi ve basınç sağlamak amacıyla kule dönüş operasyonlarındaki hidrolik güç dağıtımını hassas şekilde yönetiyor.
4. SSC (Spool Stroke Control): Kazı ve seviyeleme operasyonlarında otomatik basınç ayarı yapılıyor. Yakıt tasarrufu ile birlikte hassas kazılarda daha etkin kontrol imkânı sağlanıyor.
5. Rölanti Yönetimi: Otomatik rölanti sistemi ve rölanti durdurma sistemleri ile önemli oranda yakıt tasarrufu sağlanıyor. Otomatik rölanti sistemi ile levyeler 5 saniyeden fazla bir süre kullanılmadığı taktirde motor devri otomatik olarak azaltılıyor. Rölanti durdurma sistemi devrede iken makine 3 dakika boyunca kullanılmazsa, motor otomatik olarak durduruluyor.
5 farklı çalışma modu seçeneği
Case C Serisi ekskavatörlerde operatör yaptığı işin ihtiyaçlarına bağlı olarak SP, H, Auto 1, Auto 2 ve Auto 3 modları arasında seçim yapabiliyor. SP modu zor ve zamanla yarışılan ilerde en yüksek motor devri ile birlikte yüksek pompa kapasitesini sunuyor. H modunda daha düşük motor devri ve yüksek hidrolik güç ile üretkenlik ve yakıt ekonomisi ön plana çıkıyor. Auto 1 seçeneği zorlu sökü işlerinde sürekli power boost özelliği ile avantaj sağlıyor. Auto 2 hassas kaldırma ve taşıma işlerinde yüksek hidrolik güç avantajı sunuyor. Auto 3 ise rölanti ve nakliye durumlarında kullanılıyor.
Hidromek Opera Kontrol Sistemi
Hidromek Gen Serisi ekskavatörlerin kalbinde; kullanım esnasında ihtiyaç duyulan bütün fonksiyonları bir arada toplayan, operatörün ergonomik açıdan kolay ulaşabileceği bir noktada konumlandırılmış konsol, kolay okunabilen renkli TFT bilgi ekranı, elektronik kontrol üniteleri ve bu ekskavatörler için özel olarak hazırlanan kullanıcı dostu yazılım ile entegre edilmiş bir kullanıcı ara yüzü olan ‘Opera’ bulunuyor. Makinenin bütün fonksiyonları bu sistem üzerinden takip edilip, kumanda edilebiliyor.
4 farklı güç ve 3 farklı çalışma modu sunan Opera Kontrol Sistemi, dizel motor ve hidrolik pompa arasındaki ideal uyumu sağlayarak yapılan işin gerekleri çerçevesinde yüksek performans ve ekonomik çalışma seçenekleri ile operatöre en uygun çalışma koşulunu sağlıyor.
Güç modları: F (hassas), E (ekonomik), P (güç) ve HP (yüksek güç) olarak sıralanıyor. F modu hassas hareket gerektiren hafif işler, E modu performansla birlikte düşük yakıt tüketimi istendiğinde, P modu genel kazı ve yükleme işlerinde, HP modu ise üretkenliğin öncelik olduğu yüksek hız ve güç gerektiren işlerde kullanılıyor.
Çalışma modları: D (kazı), B (kırıcı) ve T (hassas kazı) olarak sıralanıyor. D modu normal kazı, B modu kırıcı çalışmaları ve T modu ise kule dönüş önceliği gerektiren hassas çalışmalarda avantaj sağlıyor.
Sistem her an takipte
Opera Kontrol Sistemi, makinenin önemli parametrelerini her an izleyerek kaydediyor ve bir anormallik olması durumunda operatörü sesli veya görsel olarak derhal uyarıyor. Arızayı belirten kod gösterge panelinde beliriyor. Hatta gerektiğinde sisteme doğrudan müdahale ederek problemlerin büyümesini önlüyor.
Örneğin, motor suyunun ve hidrolik yağ sıcaklığının belli bir seviyeyi aşması durumunda sistem pompa debisini ve motor devrini azaltarak sistem sıcaklığını düşürürken aynı zamanda kesintisiz çalışma imkânı sağlıyor.
Otomatik ön ısıtma; soğuk havalarda dizel motorun emiş havası sıcaklığını, soğutma suyu sıcaklığını ve hidrolik yağ sıcaklığını ölçerek makinenin ideal çalışma sıcaklığına ulaşmasını sağlıyor. Makine kontrol ünitesi; motor soğutma suyu sıcaklığı 30 dereceden ya da hidrolik yağ sıcaklığı sıfır dereceden düşükse, motor devrini rölantiden 1.200 devire çıkarıyor ve ısınana kadar bu devirde bekliyor. Böylece motor başta olmak üzere ana komponentlerin erken aşınmasının önüne geçilmiş oluyor.
Ayrıca makinenin kontrol sisteminde bir arıza olması durumunda, sigorta kutusunun yakınına yerleştirilmiş olan bir düğme vasıtasıyla makine manuel moda alınarak çalıştırılmaya devam edilebiliyor.
Yardımcı özellikler performansı ve verimliliği arttırıyor
Sistem, yapılan işe bağlı olarak bazı akıllı müdahalelerle operatörün elini güçlendiriyor.
Otomatik güç arttırma özelliği, normal çalışma şartlarının üzerinde bir güç gerektiğinde sistem basıncını yükselterek yüksek performansta çalışma imkânı veriyor.
Otomatik powershift özelliği ile kazı ve yürüyüş sırasında fazla güç gerektiren durumlarda motor debisi ve pompa debisi ayarlanan değerlerin üzerine çıkarak gerekli güç sağlanıyor.
Otomatik rölanti fonksiyonu ile levyelerde herhangi bir hareket olmaması halinde motor devri önce 1200 devire daha sonrada rölantiye düşürülerek gereksiz yakıt sarfiyatı önleniyor. Operatör levyeye dokunur dokunmaz motor devri ve pompa debisi ilk seçilen değere geri dönüyor.
JCB ekskavatörlerde LiveLink standart
Ürünlerinde dayanıklılık, güç, düşük yakıt tüketimi, yüksek konfor ve bakım kolaylığına odaklanan JCB, ekskavatörlerinin de minimum sahip olma maliyeti ile sahiplerine avantaj sağlamasını hedefliyor.
2014 yılı başından itibaren JCB marka ekskavatörlerde standart olarak sunulan LiveLink Uydu Takip Sistemi ile ekskavatörlerin konumu, yakıt tüketimi, performansı, bakım kayıtları ve olası uyarıları anlık olarak takip edilebiliyor.
JCB ekskavatörlerde yüksek performans ve düşük yakıt tüketimi sağlanmasında büyük pay sahibi olan MS İleri Kontrol Sistemi operatöre 4 farklı çalışma modu seçeneği sunuyor. Sistem operatörün kontrol hareketlerini motor ve hidrolik sistemle ilişkilendirerek verimliliği ve etkinliği artırıyor. Bu çalışma modları;
A (Otomatik): Yüzde 100 motor gücü ve yüzde 100 hidrolik akış. Operatör, ihtiyacına göre değişken gücü ve hızı sağlayarak işin gerektirdiği etkinlik ve verimi sağlıyor. Zorlu koşullarla karşılaşıldığında bu modda güç takviyesi otomatik olarak devreye giriyor. Hidrolik servisler kullanılmadığında, önceden ayarlanmış süre sonunda motor otomatik olarak rölanti devrine düşüyor. (operatörün ayarına bağlı olarak 5 ile 30 saniye arası)
E (Ekonomi): Yüzde 80 motor gücü, yüzde 95 hidrolik debi ile yakıt ekonomisi sağlanırken verim optimum düzeyde tutuluyor.
P (Hassas): Yüzde 55 motor gücü, yüzde 90 hidrolik debi ile tesviye işlerinde hassas kontrol imkânı sağlanıyor.
L (Kaldırma): Yüzde 55 motor gücü, yüzde 63 hidrolik debi ile sabit güç takviyesi, maksimum kaldırma kapasitesi ve kontrolü sağlanıyor.
Otomatik mod, AMS işlemcisinin işin gerekliliklerine uygun performans seçmesini sağlarken, diğer üç alternatif mod ise, özel işler yaparken işe uygun hassas karşılığın verilmesini sağlıyor.
Kabin ön sağ direğine yerleştirilmiş olan konumu ayarlanabilir monitör sayesinde operatör; hangi modda çalıştığını, yürüyüş durumunu, sıcaklığı ve diğer birçok bilgiyi görebilirken işini de yapmaya devam edebiliyor. Kırıcı için gereken yağ debi ayarı, AMS hafızasına alınıyor ve kırıcı pedalına her basıldığında otomatik olarak devreye giriyor. Bakım göstergesi, yaklaşan servis ihtiyaçlarını belirtiyor. Tüm servis ve temel kontroller sadece kabin içindeki göstergeden izlenebiliyor.
JCB’nin yenilikçi rejeneratif hidrolik sistemi ile sistemdeki yağ yeniden kullanılarak daha hızlı iş çevrim süreleri ile birlikte yakıt tasarrufu sağlanıyor.
Hitachi ekskavatörlerde motor ve hidrolik sistem uyumu
Hidrolik sistem ile motorun sıkı bir iletişim halinde olduğu Hitachi ZX.3 Serisi orta boy ekskavatörler üretimde yüksek verimli, akıllı ve düşük yakıt tüketimi odaklı bir yapısı bulunuyor.
Bunu gerçekleştirmek üzere makina ve hidrolik sitemin ana beyni olarak çalışan MC (Makina Kontrol Unitesi) ile motor beyni olarak çalışan ECM, aktif olarak dijital haberleşme hattı CAN BUS üzerinden çift yönlü olarak haberleşme sağlıyorlar. MC anlık olarak operatör tarafından tercih edilen güç ve çalışma modu ve anlık yük durumuna göre hedef bir motor devri belirleyerek bunu CAN BUS üzerinden ECM’ye dijital yolla iletiyor. Bu sayede motor tam istenilen devir ve güç seviyesinde çalışabiliyor.
Farklı güç ve çalışma modları
Hitachi ekskavatörlerde E (Akıllı Ekonomi), P (Güç) ve HP (Akıllı Yüksek Güç) olarak güç ve çalışma modu seçebilme imkânı bulunuyor.
· Akıllı E modunda üretimde azaltma yönünde minimal bir ayarlamaya karşılık yakıt tüketiminde daha yüksek oranda ekonomi sağlanabiliyor. Bu mod MC tarafından akıllı olarak kumanda ediliyor ve sürekli aktif tutulmayıp yakıt tüketimini artıran zorlamalı şartlar oluştuğu anlarda aktif hale geçiriliyor. Örneğin hazır malzeme yükleme gibi hafif şartlarda E modu aktif hale getirilmeyip, P modundakine eşdeğer üretim yapılıyor. Bu sayede E modu sabit E modu olmayıp, bilgisayar kontrollü akıllı E modu niteliğinde çalışıyor.
· P Modu standart üretim modu olup seçildiğinde MC Pompa debisi ve motor devrini anlık ve optimal olarak belirleyerek buna göre kumanda sağlıyor.
- HP Akıllı yüksek güç modu seçildiğinde MC doğrudan motor devri ve pompa debisi artımı sağlamak yerine normal şartlarda üretimi P modu ile eşit seviyede tutuyor. Ancak şartlar zorlaştığında, örneğin kazı esnasında arm ve bom birlikte yüksek basınç seviyesine çıktığında; yani hareketlerin en çok yavaşladığı anda pompa debisi ve motor devrinde artış sağlayarak üretim artışı veriyor. Bu şekilde bilgisayar kontrollu akıllı E modu sayesinde üretimde sağlanan artışa oranla yakıt tüketiminde daha düşük oranda artış oluyor.
Verim artışı ve yakıt tasarrufu sağlayan akıllı sistemler
Hitachi ekskavatörlerde standart kumandalara ek olarak valfler, motor ve hidrolik pompalar aracılığıyla verim artışı ve yakıt tasarrufu sağlayan birçok sistem bulunuyor.
Valflere sağlanan kumandalar
- Power digging control: Relief valf açma basıncını geçici olarak artırarak ihtiyaç olduğunda daha güçlü koparma kuvveti sağlıyor.
- Auto power lift control: Ağırlık kaldırma halini otamatik olarak tanımlayarak gerekli basınç artışı ve debi ayarlamasını sağlıyor.
- Arm silindirinden tanka dönen yağı basınç düşük iken (örneğin hazır malzeme yüklemede) silindirin diğer tarafına yönlendirerek arm hızını artırıyor ve daha seri üretim sağlıyor.
- Digging regeneration control: Hitachi patentli bu sitemde boom silindirinden tanka dönen yağ ihtiyaç olduğunda arm silindirine yönlendiriliyor ve arm hareketi hızlandırılıyor.
Pompalara sağlanan kumandalar
- Speed sensing kontrol: Motorda dışsal sebeplerle oluşabilecek güç düşüklüğü halinde devir kaybını algılayarak pompa debi kumandasında gerekli değişikliği sağlıyor.
- P2 (Attachment pump) maximum flow kontrol: Ataşmanın bağlandığı hidrolik pompanın debisini ataçmanın debi ihtiyacını geçmeyecek şekilde ayarlıyor.
- Travel torque up control: Yalnızca yürüyüş hareketi yapıldığında debi eğrisini maksimum seviyeye yükselterek düşük devirde hızlı yürüme sağlıyor.
Motora sağlanan kumandalar
- HP mod kontrol: Kazı anında sürekli olarak değil, sadece basıncın çok artması nedeni ile yavaşlama oluştuğunda motor devrini artırarak hızlanma ve üretim artışı sağlanıyor.
- E Mod kontrol: Yükleme anında sürekli olarak değil, sadece yakıt tüketimini artıran yüksek basınç şartları oluştuğunda motor devri azaltılarak (üretimi çok az düşürerek) daha büyük oranda yakıt tüketimi sağlanıyor.
- Auto Idle kontrol: 4 saniyeden uzun sürelerde levyeler hareket ettirilmediğinde (örneğin kamyon bekleme) otomatik olarak motor devri düşürülüyor ve levyeye dokunulduğunda ise tekrar yükseltiliyor.
Caterpillar Isochronus Sistemi
Caterpillar ekskavatörlerde bulunan Isochronus adlı sistem, yakıt verimliliğini pompa ve motoru yöneterek sağlıyor. Makine çalıştırıldığında devir seviyesini sabit tutarak yakıtın daha verimli kullanılmasını ve motorun daha verimli çalışmasını sağlayan bu sistem, sabit ve optimal devri makinanın kaldırdığı ağırlıktan bağımsız tutarak enerji ve yakıt tasarrufu yapılmasını sağlıyor. Yüklü ve yüksüz haldeyken motor devir hızı sabit kalıyor.
Yüksek verimli Caterpillar hidrolik pompalar yüksek hidrolik güç sağlıyor. 35.000 kPa ’ya kadar basınca dirençli olan bu pompalar sayesinde iş çevirim süresi daha hızlı oluyor. Aynı sistem sayesinde yüksek kazma gücü de sağlanıyor.
Dünyanın ilk hidrolik hibrid ekskavatörü: 336 E Hybrid
Dünyanın ilk hidrolik hybrid ekskavatörü olan CAT 336 E Hybrid modelinde bulunan akümülatörler, dönüş esnasında ortaya çıkan enerjiyi depoluyor. Makine tekrar başlangıç pozisyonuna dönerken bu enerji kullanılıyor. Böylece sistemde ciddi bir enerji tasarrufu sağlanmış oluyor. Özellikle kule dönüşün çok olduğu uygulamalarda, 336 E Hybrid modeli bu özelliği sayesinde yüzde 30’a varan yakıt tasarrufu sağlayabiliyor. 336 E Hybrid modeli, enerjiyi saklayarak ve geri kullanarak, performans ve güçte herhangi bir düşüş yaşatmadan yakıt tüketiminin azalmasını sağlıyor.
Normal, Eco ve High Power çalışma modları
Caterpillar ekskavatörlerinde normal kullanımın dışında Eco ve High Power Mode’ları bulunuyor. Her aplikasyona uygun bu modlar sayesinde edinim ve kullanım maliyetlerinin azaltılması ve maksimum üretkenlik hedefleniyor.
Eco modunda üretkenlik ve hızdan bir miktar taviz verilerek daha fazla yakıt tasarrufu sağlanıyor. Hafif aplikasyonlar için çok uygun olan bu mod’da yüzde 15’e varan yakıt tasarrufu oluşabiliyor. Operatör, monitor üzerinden yapacağı işe uygun mod seçimini yapabiliyor.
Bom ve arm rejenerasyon sistemi ile sistemdeki yağ daha etkili şekilde kullanılarak makinanın yakıt tüketiminin azalması sağlanıyor.
Otomatik motor kontrolü (AEC), makinenin bekleme anlarında motor devrini otomatik olarak düşürerek yakıt tüketimini azaltıyor.
Sumitomo SIHIS Akıllı Hidrolik Sistem
Sumitomo tarafından geliştirilen SIHIS Akıllı Hidrolik Sistem ile makineler seçilen çalışma modunda minimum yakıtla azami iş üretecek şekilde çalışıyor.
Sistem operatöre kullanımı kolay ama bir o kadar da kapsamlı çalışma modu seçeneği sağlıyor. Operatör yapacağı işin ihtiyaçlarına göre SP (Speed Priority), H (Heavy) veya A (Adjustment) modlarından uygun olanı seçebiliyor. Sistem her üç modda çalışırken de hidrolik yağ akışını operatörün anlık ihtiyaçlarına bağlı şekilde otomatik olarak kontrol ediyor.
SP Modu: Bu mod seçildiğinde dakikada 2.000 gibi yüksek bir motor devrinde çalışan makine, önceliğin üretim olduğu işlerde yüksek hız sağlıyor. Hidrolik güç arttırma özelliği (power boost) ihtiyaç anında operatörün bir düğmeye basmasına gerek kalmadan otomatik olarak devreye giriyor.
H Modu: Üretim performansı ile birlikte yakıt ekonomisini de gözeten bu modda çalışırken motor dakikada 1.900 devri ile çalışıyor. Power Boost özelliği bu modda da gerektiğinde otomatik olarak devreye giriyor.
A Modu: 900 ila 1.750 motor devir aralığında kullanılabilen bu mod, günlük standart işlerde, tesviye gibi hafif işlerde veya kaldırma operasyonlarında kullanılıyor. 1.750 devir ile çalışılması durumunda power boost özelliği yine gerektiğinde otomatik olarak devreye giriyor.
SPACE5 motor ve SIHIS ile yüzde 20 yakıt avantajı
SPACE5 yeni motoru ve SIHIS hidrolik sistemi, yakıt tüketiminde önemli bir avantaj sağlıyor. Örneğin, yeni sisteme sahip SH210-5 modeli, önceki seri makinelere göre yüzde 20 daha az yakıt tüketiyor.
Komatsu ekskavatörlerde yüke duyarlı sistem
Motor, elektronik ve hidrolik ve komponentler gibi tüm ana parçalarını kendi bünyesinde geliştirerek üreten Komatsu, orta ve kompakt sınıf ekskavatörlerinde CLSS (kapalı merkez yüke duyarlı sistem) valf grubu kullanıyor. Bu sistem yapılan işe göre pompa açısını ayarlayarak motordan çekilen gücü azaltıyor veya arttırıyor. Bunu yaparken herhangi bir elektronik sistem kullanmıyor. Hidrolik sistem LS (yüke duyarlı) hattından gelen basınçla yük durumunu algılıyor ve pompa açısını buna göre değiştirerek motordan çekeceği güce etki ediyor. Sistem içerisinde elektronik kullanılmaması arıza riskini azaltıyor.
Ayrıca Komatsu ekskavatörlerde pilot basıncı oluşturmak için ekstra bir pilot pompası kullanılmıyor. Bunun yerine pilot basıncını oluşturmak için pilot valfi bulunuyor.
İşe özel çalışma modları
P (Power) Modu: Zamanla yarışılan ve yüksek üretim beklenen işlerde kullanılan bu modda makine yüksek güç sağlar ve aynı zamanda makine hızı da yüksektir.
E (Economy) Modu: Yapılan işle birlikte yakıt ekonomisinin de arttırıldığı ekonomi modu içerisinde E0, E1, E2 ve E3 alt modları da bulunuyor. E0, ekonomi modunun en güçlü olduğu, E3 ise en zayıf olduğu moddur. Operatör iş yüküne göre bu modları seçerek yakıt tüketimini azaltabiliyor.
L (Lifting) Modu: Yük kaldırma işlemlerinde kullanılan bu mod seçildiğinde makine hem güçlü oluyor hem de yükleme güvenliği açısından levye kontrolleri hassaslaşıyor.
B ( Breaker) Modu: Hidrolik kırıcı kullanımı içindir. Diğer ataşmanların kullanımı için ayrıca ATT modu da bulunuyor.
Etkin rölanti yönetimi
Otomatik rölanti özelliği aktif olduğunda operatör levyeleri 4 saniyeden uzun bir süre kullanmadığı taktirde motor devri otomatik olarak rölantiye düşüyor. Operatör levyelere dokunduğunda motor devri otomatik olarak önceki devrine geri dönüyor. Makinelerin uzun süre rölantide kalması hem gereksiz yakıt tüketimini hem de turbonun ömrünü etkiliyor. Komatsu ekskavatörlerde makinenin levyelerine 5 dakikadan daha uzun bir süre dokunulmadığı takdirde bu sefer ekranda rölanti ikazı çıkarak operatörü uyarıyor.
Komatsu ekskavatörlerdeki monitörün sağ tarafında kolayca görülebilecek bir eko göstergesi bulunuyor. Göstergede yeşil bölge yakıt verimliliği ve düşük karbondioksit emisyonu anlamına geliyor. Bu gösterge ile kırmızıya geçen operatör yeşil bölgede çalışmaya yönlendiriliyor.
Bom basma düğmesi, makinanın bom basma gücünün kontrol edilmesini sağlıyor. Operatör yüzey tesviye, hafif malzeme, vb. işlemlerde yüksek bom basıncı yerine düşük bom basıncı seçeneğini seçtiği takdirde yakıt tüketimi azaltılmış oluyor. Dipten ağır kazı yapıldığı durumlarda yüksek bom basıncı, şevden malzeme koparma, hafif işler ve tesviye işlerinde ise düşük bom basıncı kullanılarak makineden azami verim alınabiliyor.
Paletli araçların yüksek performansı için Rexroth çözümleri
Günümüzde, hidrostatik yürüyüş ve diğer hidrolik ekipmanlardaki performans artırma ve maliyet düşürme ihtiyacı, paletli araçlarda devamlı bir iyileştirmeyi zorunlu kılıyor. Paletli araçlar çok geniş bir uygulama yelpazesine sahiptir ve bu da her uygulama için değişik ihtiyaçlar doğuruyor. Bosch Rexroth, paletli yükleyiciler, buldozerler, kazıcı yükleyiciler, hendek kazıcılar, uniform besleme kuvvetleri için pompa, motor, dişli kutuları, kontrol valfleri ve elektroniği de içeren portföyüyle özel çözümler sunuyor.
Paletli araçlardaki gelişim için komponentlerde kompakt ölçülendirme, yüksek güç yoğunluğu, uzun servis ömrü, dizel motordan optimal transfer, daha büyük dış kuvvetlere dayanıklılık, yüksek dinamik ve hassas çalışma, kullanıcı dostu olması, basit çalışma özelliği, yasal normları ve güvenlik regülasyonlarının karşılanması, üretim ve çalışmada maliyet etkinliği gibi faktörlerin bir arada olması gerekiyor.
Yeni kuşak eksenel pistonlu ürünlerde, Tier3 ve Tier4'le beraber gelen daha düşük dizel motor hızlarıyla birlikte, sistemde kullanılan A4VG ve A6VM’lerin deplasmanlarının çok hassas bir şekilde ayarlanması gerekiyor. Daha uzun bir servis ömrü için de yeni tip A4VG ve A6VM’ler, maksimum çalışma basınçları 450/500 bar olacak şekilde tasarlanıyorlar.
BODAS elektronik platformuyla Rexroth, kontrolör, basınç, hız ve sıcaklık sensörleri, joystick ve gösterge gibi input, output cihazlarını içeren geniş bir yelpazede, elektronik komponentlerle oluşturulmuş sistemler sağlıyor. Bütün bu elektronik komponentler mobil uygulamalar için tasarlanıyor. Rexroth ayrıca, DPCA (Dual Path Control Version A) gibi, uygulama software’leri de geliştiriyor. Paletli araçlar gibi terse çevrilebilen, çift devreli hidrostatik yürüyüşlü araçlarda kullanılan bir software ve hardware paketi olan DPCA, aracın sağ ve sol taraflarının ayrı olarak tahrik edilmesinde yardımcı oluyor. Joystickler yardımıyla, tahrik karakteri ve direksiyon yönüne göre, aracın iki tarafı, ayrı spesifikasyonlara göre ayarlanıyor. Güvenlik sebeplerinden dolayı, iki tarafın ayarı da, yedekleme amaçlı, analog ve Can Bus olarak da yapılıyor. Hız kontrol sistemi, düz ve manevralı seyir halinde, sol ve sağ tahrik arasındaki hız oranını sabit tutuyor. Yük limit kontrolü de yokuş çıkma gibi özel şartlarda, dizel motorun aşırı yüklenmesini ve bayılmasını önlüyor.
Paletli araçlardaki servis hidroliğinin de önemi her geçen gün artıyor. Daha az enerji sarfiyatıyla daha yüksek güç elde edebilmek için, sabit deplasmanlı pompa sistemlerin yanında, değişken debili pompalar da kullanılıyor. Buldozer ve paletli yükleyici gibi araçlarda, güvenilirlik ve sağlamlık çok önemli bir rol oynuyor. A10VO ve A11VO gibi pompalar, açık devre sistemlerde istenen özellikleri sağlayan güvenilir ve sağlam pompalar olarak dikkat çekiyor. Servis hidroliğinin fonksiyonlarının istenen özellikleri sağlayabilmesi beklenir. Bir taraftan, hızlı çalışma zamanları ve agresif cevaplar istenirken, diğer taraftan hassas kontrol de sağlanabilmelidir. Bu tip beklentileri karşılamak için, A10VO ve A11VO, akış bölücü blok LUDV ile kullanılabiliyor. Bu tip bir kombinasyon, yakıt tüketimini, makinanın ısınmasını azaltırken, istenen hassas kontrolü de sağlıyor. Rexroth’a ait SX ve M7 blokları, akış bölücü valf blokları, buldozerler ve paletli yükleyiciler için özel geliştirilmiş.
Bu tip araçlarda kullanılan tipik bir hidrolik sistemde, A10VO veya A11VO pompa, 4THF5 joystick, M6 veya SX kontrol bloğu kullanılıyor.