Forum Makina

“Makine dağdan korkmayacak, dağ makineden korkacak”

2007 yılından bu yana Isparta’nın Sütçüler bölgesinde mermer ocağı işleten Batu Mermer, günümüzde aktif olan 3 ocağında, yılda ortalama 60 bin ton taş üretiyor. Amerika’dan Çin’e geniş bir coğrafyaya blok ve işlenmiş mermer ihracatı yapan firma, yeni yatırımıyla birlikte Kahramanmaraş ve Sütçüler’de iki yeni ocağı daha işletmeye başladı. Açılan yeni ocaklarda sahaya inen makinelerde göze çarpan marka ise HİDROMEK oldu.

Batu Mermer Yönetim Kurulu Üyesi İsa Kaçar ile yaptığımız söyleşide son dönemde ihracatta canlılık yaratan mermer sektörünü, mermercilikte ekipmanın önemini ve son gelişmeleri konuştuk.

Öncelikle biraz firmanızdan bahseder misiniz?

Firmamız 2005 yılında Antalya’da üç ortakla kuruldu. Sonrasında 2007 yılında Galaksi Silver dediğimiz ilk ocağımızı Isparta’nın Sütçüler bölgesinde açtık. Sütçüler’de aktif olarak üç ocağımız var. Yakında bir tanesi Maraş bölgesinde diğeri yine Sütçüler bölgesinde olmak üzere iki yeni ocak daha açacağız. Ağlasun bölgesinde de bir ocağımız var ancak şu an için aktif değil.

Sütçülerde üretilen taş hakkında bilgi verebilir misiniz?

Yeni ocakta üretilecek ürünün ismini henüz belirlemedik. Aktif olarak çalışan üç ocakta Galaksi Silver ve Leopar Grey dediğimiz iki seleksiyon çıkıyor. Galaksi Silver ürünü orta tonda sıcak ve güzel bir ürün. Çok koyu olmadığı için merdiven, kaplama, döşeme ve bahçe işlerinde kullanılabiliyor. Bu ürünün Tundra Grey, Silver Shadow, Silver Gri gibi isimlerde de duyabilirsiniz çünkü bizden blok olarak alıp satan firmalar var. Galaksi Silver ise bizim ihracatta en çok kullandığımız ürün.

Hangi ülkelere ihracat yapıyorsunuz?

Avustralya başta olmak üzere Sydney’in Melbourne bölgesi ve Amerika en büyük pazarlarımız arasında yer alıyor. Bunların dışında İngiltere, Almanya, İsrail ve Panama kesilmiş ebatlı ürün gönderdiğimiz ülkeler. Blok olarak ihracat yaptığımız en büyük pazarımız ise Çin.

Mevcut ocaklardaki üretim kapasitesi ve ürün bilgisi hakkında bilgi verir misiniz?

Şu an için aylık ortalama 5 bin ton taş üretiyoruz. Yaklaşık bin 500 tonunu fabrikamızda değerlendiriyoruz. Ortalama 3 bin 500 ton da blok satışımız oluyor. Kış dönemlerinde bu rakamlar biraz daha düşük, yazın daha fazla olabiliyor.

“Mermeri işlemenin maliyeti yüksek”

Daha çok işlenmiş mi yoksa blok satışı mı yapıyorsunuz?

Aslında blok satmayı çok istemiyoruz ama Türkiye’deki işleme maliyetlerimiz çok yüksek olduğu için blok olarak satmak daha cazip geliyor. Bloğun tonunu tartıp direkt satıyorsunuz herhangi bir gideri olmuyor. Taşta bir çatlak varsa bile sorun olmuyor çünkü işlemesini ve sağlamlaştırmasını satın alan yapıyor. Ancak mermeri işlerseniz eğer bloğun fabrikaya nakledilmesi, blok taşı keserken çatlaklardan fire vermesi, enerji, elektrik, su, makine ve eleman masraflarıyla birlikte çok daha büyük bir maliyet ortaya çıkıyor. Dolayısıyla işlenmiş mermerde, bloktan daha fazla para kazanamıyoruz.

Yeni ocaklarla birlikte üretim kapasitenizin ne kadar olmasını bekliyorsunuz?

Onlar yeni olduğu için verimini, firesini henüz bilmiyoruz. Koyu gri, çok güzel bir taşımız var. Makine ve ekipmanları sahaya indirdik, resmi prosedürler tamamlandı ve çalışanlarımız ayarlandı. Başlamak üzereyiz.

Ocaklarınızdaki verimlilik nasıl? Ortalama 100 ton hafriyatta kaç ton mermer çıkıyor?

Mevcut ocaklardaki hafriyatımız çok fazla. Bunu taşımanın da bir maliyeti var. Bu yüzden 3 tane belden kırma kamyonumuz bulunuyor. Çoğu ocakta kullanılmayan makine grubu bizde mevcut. Verimlilik oranı taşlara göre değişiyor. Bizim taşımızda verim ortalama %5 gibi. %95’i ise hafriyata veya moloz dediğimiz taşa gidiyor.

Mevcut ocaklarınızda ne kadarlık bir rezerviniz var?

Teknik olarak bunu bilemiyoruz. Karot ve sondaj sistemleri çalıştığın alanı gösteriyor. Sismik hareketleri inceleyen sistemler var ama yüzde yüz bir veri yok.

Şu an Türkiye’deki mermercilik durumu nasıl?

İç piyasada eğer elindeki taş piyasada kabul edilmiş, tercih edilen bir taş ise çarkını döndürecek kadar iş yapabiliyorsun. Şu anda biz iki vardiya çalışmaya devam ediyoruz ama kış şartlarından dolayı işler yavaş ilerliyor. Bloktaki ihracat ise ne hızlı ne yavaş, geçen yıl ile aynı seviyedeyiz diyebilirim.

“Makine parkımızı HİDROMEK ile yeniledik”

Doğal taş işinde en önemli sermaye makineler. Siz hangi markaları tercih ediyorsunuz?

Kesinlikle, bizde bir söz vardır: “Makine dağdan korkmayacak, dağ makineden korkacak.” Öncesinde farklı marka makinelerimiz de vardı ancak hepsini elden çıkararak, ağırlıklı olarak HİDROMEK ile yeniledik. 6 adet HMK 370 LC HD ve 1 adet HMK 140 LC paletli ekskavatör, bir de HMK 102 S SUPRA kazıyıcı yükleyicimiz var. Bu işlemler insan gücüyle yapılacak şeyler değil, HİDROMEK ile bu işleri başaracağımıza inanıyoruz.

İş makinesini satın alırken önceliğiniz nedir?

Öncelikle, arıza verme oranı düşük ve güvenilebilecek bir servis hizmeti olmalı. Makinenin gücü ve dayanıklılığı da çok önemli. Ayrıca ocaklarda ana gider kalemimiz yakıt olduğu için elbette yakıt tüketimi de önem arz ediyor.

HİDROMEK ile ne zaman çalışmaya başladınız?

2015 yılında, bir dostumuz tavsiye etmişti. Sonrasında denedik ve memnun kaldık. Daha önce birkaç marka denedik ve memnun kalmadığımız için hepsini HİDROMEK ile değiştirdik.

Ekskavatörleri ocakta hangi işlerinizde kullanıyorsunuz?

Ekskavatörleri öncelikle sayalama yaparken kütleyi ayırmakta kullanılıyoruz. Sonrasında ise devrilen blokları çekiyoruz ayrıca hafriyat ve kırıcı işlerinde de kullanıyoruz.

Deneyimlerinize göre HİDROMEK ekskavatörlerin en memnun kaldığınız yönleri nedir?

HİDROMEK’te arızanın az olması en önemli etken. 4 yıldır kullanıyoruz ve küçük sorunlar haricinde ciddi hiçbir problemle karşılaşmadık. Yurt dışından aldığımız makinelere göre servis ücretleri de çok daha uygun ve hızlı. Operatörler de beğeniyor makineyi. HİDROMEK’in bu standardı aynı kaldığı sürece kullanmaya devam edeceğiz. Bucak’ta bulunan servisimizden düzenli bakım için de geliyorlar ve bu bizim için çok önem arz ediyor.

HMK 140 LC ekskavatörünüzü hangi işlerde kullanıyorsunuz?

HMK 140 LC ‘yi ocakta değil, ormanda, arazide ve dağlarda yol açmak için kullanıyoruz.

HMK 102 S kazıcı yükleyicinizi de ocakta mı kullanıyorsunuz?

HMK 102 S SUPRA’yı ocakta ve şantiyede büyük makineleri meşgul etmemek adına küçük işlerde ve yine büyük makinelerin yoğunluğunu azaltmak için kullanıyoruz. Hem zaman hem de maliyet anlamında büyük avantajları oluyor.

İnşaat sektörü ile karşılaştırıldığında şu an en canlı sektör mermercilik. Sizin sektöre dair paylaşmak istediğiniz görüş ve önerileriniz var mı?

Geçmişte bürokrasi çok yavaş ilerliyordu. Bu dönemde biraz daha işler hızlandı. İzinlerimizi aldık ve yeni ocaklarımızı açtık. Türkiye için mermer çok önemli, dünyadaki mermer ihtiyacının %40’ını Türkiye’nin karşıladığı söyleniyor. Türkiye’de renklilik ve çeşitlilik çok fazla. Henüz hakkını verip veremediğimizi bilmiyorum. İzin alma süreçleri biraz yavaş ilerliyor. Örneğin, biz yeni ocaklardaki izinler dolayısıyla 2 yıl gecikmiş durumdayız. Mevcut ocaklarda yeni alanlar ve pasa dökme alanları için de izin alarak ilerliyoruz.

Ocaklarınızda doğayı korumak adına ne gibi faaliyetler yapıyorsunuz?

Bu konuda devlet prosedürleri var. Eskiye kıyasla çok daha sıkı denetimler oluyor. Biz de bunlara uygun olarak çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Olması gereken de bu.

Peki dağlardan aşağı dökülen pasalar değerlendirilemez mi?

Henüz yasallaşmasa da devletin hem kendi masraflarını düşürmek hem de bize yardımcı olmak adına attığı bazı yeni adımlar var. Devlet, ocağa yakın yol yapacağı yerlerde ocaktan hafriyatı alarak değerlendirecek.

Madencilik oldukça tehlikeli bir alan. İş güvenliği konusunda ne gibi önlemleriniz var?

Hiçbir şey candan daha değerli değildir. Her işin kendine göre bir riski var. İş güvenliği konusu da devletin kontrolünde ilerliyor. Biz, devletin yapmamızı istediği prosedürleri yapmakla sorumluyuz ve seve seve de uyguluyor ve hassasiyetle takip ediyoruz.

9 yıldır Batu Mermer’de Makine Parkı Sorumlusu olarak çalışan Veli Gökdemir de çalışma alanında HİDROMEK’i önceleyenlerden. Gökdemir’e uzmanlık alanı olan makineleri ve performansları konusundaki görüşlerini sorduk.

Makine Parkı Sorumlusu Veli Gökdemir

“Bütün ekskavatörlerimiz HİDROMEK, başka bir marka almadık. Hem satış sonrası hizmetlerinden hem de servisinden çok memnunuz. 2015 model ilk makinemiz şu an 11.900 saatte. Makine bu saate yaklaşmasına rağmen sadece biraz mekanik yorgunluğu ve deformasyonları var ki bu şartlarda çok normal. Mermer ocaklarında faaliyet gösteren makinelerin çalışma şartlarını da değerlendiren Gökdemir: “Mermer şartlarında makinenin en çok zarar gören kısımları; yürüyüş aksamı, zinciri, taşıyıcı makaraları ve istikametidir. Makine, düz bir zemine değil kayanın üzerine bastığı için doğal olarak dengeli basmıyor ve ister istemez makinenin yıpranmasına yol açıyor. Ancak HMK 370 LC HD’nin alt şasisi tartışmasız diyebilirim. Makinenin motor gücü, konforu ve manevra kabiliyeti oldukça iyi ve dolayısıyla operatörler de memnun. En beğendiğim noktalardan biri de servisi. Bir arıza olduğunda servis hizmeti kısa sürede sağlanıyor. Yani 21 gün yurt dışından gelecek bir servis hizmetini beklemiyoruz.”

Operatör Sinan Bozhaba

“Havalı koltuk çok daha konforlu” 8 yıldır operatörlük yapan ve son 5 yıldır HİDROMEK kullanan Sinan Bozhaba, yeni modellerde yapılan yenilikleri şöyle değerlendirdi: “Şu anda HMK 370 LC HD modelini kullanıyorum. Yürüyüş takımı çok dayanıklı, araya kesinlikle taş almıyor. Makaralar da uzun ömürlü. Gücü ve manevra kabiliyeti çok yüksek. Yeni modelde joystick, ekran panelleri yenilenmiş. Benim için en önemli özelliklerinden biri de havalı koltuk olması. Kullanım açısından eski makinelerde bulunan koltuk kızakları hassastı ancak havalı koltuklar hem daha konforlu hem de daha dayanıklı.

Ayrıca yine yeni modelde bulunan otomatik stop özelliği de çok kullanışlı. Makine akıllı bir hale gelmiş. Örneğin, makinenin harareti yüksek olduğunda makineyi çalışır şekilde bırakıp, öğle yemeğine gidebiliyorum. Ayarlanabilir kapatma süresinde makine kendiliğinden stop edebiliyor.”