Forum Makina

İş makinelerinin gelişim tarihi hakkında bir kitap yazılacak olsa, ekskavatörlerin icadı sektördeki altın çağının başlangıcı olarak kabul edilebilir. Çünkü tarımdan madenciliğe, hurdacılıktan bina yıkımına kadar hemen her alanda kullanılabilen ve yapılan işi bu ölçüde kolaylaştıran başka bir makine çeşidi henüz bulunmuyor.

Ekskavatörler, artık ülkemizde de pazarda en çok satılan makine çeşidi olan kazıcı yükleyicilerin tahtını sallıyor. 2013 yılında her iki makineden de yaklaşık 4 bin adet satıldı. Kompakt ekskavatörleri de göz önüne alacak olursak, ekskavatörler artık Türkiye’de de en çok satılan makine türü konumuna geldi. Popülâsyonu hızla artan bu makinelerden azami verim almak için doğru kova seçimi büyük önem taşıyor. Birçok kullanıcı belki pek dikkat etmiyor ama yanlış veya bakımsız bir kova ile çalışmak sadece bakım maliyetlerini arttırmıyor; aynı zamanda makine ile yapılan üretimi azaltıyor ve yakıt tüketimini arttırıyor.

Makinelerin gücünden azami fayda sağlayabilmek için işe, zemin ve malzeme koşullarına göre en uygun kovanın seçilmesi gerekiyor. Satıcı firmalar çeşitli alternatifler sunuyorlar ama en pahalısı her zaman en uygun seçim olmuyor. İdeal bir kovadan beklenen; dayanıklı ve uzun ömürlü olması kadar çalışılan malzemeye en kolay şekilde girmesi, tam olarak dolması ve boşalmasıdır. Ekskavatör kovalarının ağzı daha dar olduğu için yükleyicilere göre doldurma oranı daha düşüktür. Ayrıca, kovanın iyi doldurulması sadece operatörün maharetine bağlı değildir. Kovanın tasarımı da önemlidir. Kovanın iyi dolmaması kadar boşaltırken içinde malzeme kalmasının da bir üretim kaybı olduğu unutulmamalıdır.

Sektörde faaliyet gösteren başlıca satıcı ve üretici firmaların bu alandaki ürün ve bilgilerini sizin için derledik:

CATERPILLAR

Caterpillar’ın yeni nesil ekskavatör kovaları, geliştirilen geometrileri ile daha iyi dolum imkânı sağlarken, aynı zamanda daha yumuşak ve hızlı kazı yaparak iş çevirim sürelerini kısaltıyor. 35 yılı aşkın süredir müşterilerine kendi tasarlayarak ürettiği ekskavatör kovalarını sunan Caterpillar’ın ürün hattında 4 temel kova seçeneği bulunuyor: Genel amaçlı, ağır hizmet, zor hizmet ve ekstra ağır hizmet kovaları.Caterpillar, kovalarla birlikte çalışılan malzemenin aşındırıcılığına, sertliğine ve diğer ihtiyaçlara bağlı olarak oldukça geniş bir tırnak yelpazesi de sunuyor. Ayrıca kovaların yan kenarları için koruyucu ve kesici parçalar da isteğe bağlı olarak uygulanabiliyor.

CEYTECH MAKİNE

Adana Organize Sanayi Bölgesi’ndeki modern fabrikasında ürettiği kova ve ataşmanları dünya genelindeki 30’u aşkın ülkeye ihraç eden Ceytech Makine, sektörün önde gelen bazı makine üreticilerinin de doğrudan tedarikçisi olarak hizmet sağlıyor. Özellikle ekskavatörler için kendi uzman Ar-Ge ekibi tarafından tasarlanan Ceytech markalı kovalar; genel amaç, ağır hizmet ve ekstra ağır hizmet olarak üç sınıfta, özel aşınma çelikleri kullanılarak imal ediliyor. Kullanım sırasında çıkabilecek sorunları en alt seviyeye indirmek amacıyla kovalarında en kaliteli aşınma parçalarını kullanmayı tercih eden firma; müşterilerinin ihtiyaç duymaları halinde hızlı tedarik sağlayabilmek amacıyla aşınma parçaları ve aşınma plakaları için güçlü bir stok bulunduruyor.

ÇUKUROVA ZİRAAT

Çukurova Ziraat tarafından sunulan ekskavatör kovaları, makinanın yapacağı işe göre genel olarak kaya kovası, kazı kovası ve genel hizmet kovası olarak üç sınıfa ayrılıyor. 35 ton ve üstü makinalar ağırlıklı olarak taş ve diğer maden ocaklarında çalıştığı için bu makinalarda kaya kovası kullanımı tercih ediliyor. Nadiren de olsa bazı kazı ve hafriyat işlerinde çalışacak olan 35 ton makinalarda da kazı kovası tercih edilebildiği belirtiliyor.  30 ton ve altı makinalar da daha uygun maliyet avantajı sağlamak amacıyla genel hizmet veya kazı kovası tercih ediliyor.

SANKO MAKİNA

Sanko Makina, ekskavatörlerde 30 ton çalışma ağırlığından başlamak üzere yerli üretim ağır hizmet ve talebe göre kaya kovaları kullanıyor. Bu kovalarda gerek dayanıklılık, gerek uygun fiyat ve gerekse de bulunabilirlik açısından müşterilerin talep ettiği orijinal Doosan bıçak ve tırnaklar sunuluyor.

HİDROMEK

Hidromek, standart dışı uygulamalar haricindeki genel uygulamalar için müşterilerine kendi ürettiği 3 ana kova çeşidi sunuyor: Genel amaçlı, ağır hizmet tipi ve kaya kovası. Genel amaçlı olarak tabir edilen kovalar daha çok kanal kazısı, hafriyat gibi genel altyapı işlerinde kullanılıyor. Ağır hizmet kovaları sökü yapılan aşındırıcı ortamlarda; kaya kova ise madenin ocakta sökülmesi veya ocaktan kopartılan madenin çekilmesi, taşınması vb. uygulamalarda kullanılıyor. Üçgen ağızlı kaya kovası gibi değişken tasarımların bazı maden sahalarında performans artışı sağladığı ifade ediliyor.

JCB

SİF İş Makinaları tarafından ‘Techpart’ markası ile üretilen kovalarda hammadde olarak temelde iki sac çeşidi kullanılıyor. Aşınmaya maruz kalan bölümlerde yüzey sertliği 400-450 HB olan saclar, aşınma olasılığı daha düşük olan bölgelerde ise St52-3 kalitesinde saclar tercih ediliyor. Tüm bu malzemelerin orijinal ve kalite belgesine sahip olmasına özen gösteriliyor. Türkiye’deki JCB marka ekskavatörler için genel kullanım, ağır hizmet, delta ağızlı ve ekstra ağır hizmet olarak dört farklı kova alternatifi sunuluyor. Ancak temel olarak ağırlığı 22 ton altındaki ekskavatörlerde standart olarak genel kullanım kovası; 22 ton üzerindeki ekskavatörler için ise ağır hizmet tipi kovalar kullanılıyor. Firma, müşterilerinin talebine göre daha yüksek mukavemetli kovalar da tedarik edebiliyor.

OM MÜHENDİSLİK

Türkiye’de sektördeki birçok makine satıcısı firmaya da istedikleri standartlarda kova üreten firmanın şantiye deneyimleri çerçevesinde geliştirdiği ekskavatör kovaları temel olarak 3 ana grupta toplanıyor: Genel amaçlı kullanım kovaları, kaya kovaları ve dekapaj kovaları. Kaya kovalarında sökü gücü ön plana çıkarken, dekapaj kovalarında sökü ile birlikte yüksek doldurma kapasitesi de hedefleniyor. Genel amaçlı kullanım kovaları ise hafriyat, altyapı ve çevre düzenleme gibi işler için tercih ediliyor. Om Mühendislik, kovalarının dayanıklı ve uzun ömürlü olması kadar fonksiyonel olmasına da azami önem veriyor.

VOLVO

Volvo iş makinelerinin Türkiye mümessili olan Ascendum Makina, ekskavatörler için iki temel kova alternatifi sunuyor: Genel amaçlı kovalar – GP (General Purpose) ve ağır hizmet tipi kovalar – HD (Heavy Duty). Her iki kova tipi için de sabit pimli (direct fit) ve hızlı ataşman değiştirme sistemli (Quick Coupler) seçenekleri bulunuyor. Makineler için sunulan kovaların şekil ve kapasitelerinin; kovaların kullanılacakları uygulamaya,  malzeme yoğunluğuna ve ekskavatör güvenli kullanım limitlerine bağlı olarak değişkenlik gösterdiği belirtiliyor. Tüm Volvo ekskavatör kovaları, Volvo tırnak sistemi ile donatılıyor. Volvo, farklı uygulamalar için oldukça geniş bir tırnak yelpazesi sunuyor.

Dosyanın tamamını, Forum Makina'nın Mart sayısında okuyabilirsiniz...